Rutte, Trump en de hardnekkige misvatting over diplomatie

In dit artikel:

Na zijn interview in de Volkskrant — waarin Mark Rutte zei dat we Trump dankbaar mogen zijn voor zijn leiderschap — barstte er felle kritiek los: van teleurstelling tot morele verontwaardiging, vooral aan progressieve zijde. Veel reacties zagen Ruttes woorden als morele capitulatie tegenover een omstreden Amerikaanse president.

De schrijver van het stuk zet daar een andere lezing tegenover: Rutte sprak niet als bewonderaar maar als strateeg. In een tijd van oorlog in Europa en toenemende mondiale onrust is Europese veiligheid nog steeds sterk afhankelijk van Amerikaanse betrokkenheid. Het gesprek aangaan met Washington is volgens deze redenering geen vleierij aan Trump, maar een bewuste poging schade te beperken en de NAVO bijeen te houden. Diplomatie, zo wordt betoogd, draait minder om ethische hoogdravendheid dan om het behouden van invloed en coalities.

De kritiek concentreert zich vooral op toon en principes — begrijpelijk gezien Trumps stijl en waarden — maar wie zich uitsluitend door morele verontwaardiging laat leiden, loopt volgens de auteur het risico strategisch blind te worden. Het alternatief voor dialoog zou volgens hen geen moreel superieur discours opleveren maar een verzwakte NAVO, meer geopolitieke fragmentatie en een Europa dat zijn veiligheid zonder zijn machtigste bondgenoot moet organiseren. Dat risico is in hun ogen onaanvaardbaar.

De kernboodschap: leiderschap vraagt soms om ongemakkelijke gesprekken en schadebeperking, niet om strakke morele posities. Er wordt erkend dat dit wringt, maar ook gewaarschuwd dat principiële verontwaardiging kan leiden tot strategische verlamming — en dat macht zonder principes net zo gevaarlijk is als principes zonder macht. Het betoog pleit voor het zoeken van het oncomfortabele midden tussen waarden en effectiviteit om zo invloed te behouden binnen een bondgenootschap dat van levensbelang is voor Europa.