Russische drones boven Polen: 'Dit levert Rusland zeeën aan informatie op'
In dit artikel:
In de nacht van dinsdag op woensdag vlogen een groot aantal Russische drones het Poolse luchtruim binnen, waarna NAVO-luchtverdediging ingreep: volgens de Poolse premier Donald Tusk zijn minstens vier toestellen neergehaald en werden onder meer Nederlandse F-35's ingezet. Polen riep daarop artikel 4 van de NAVO in, waardoor spoedoverleg tussen de lidstaten is afgekondigd; volgens Tusk brengt de gebeurtenis Polen “het dichtst bij een gewapend conflict sinds de Tweede Wereldoorlog”, al zei hij dat het land nog niet formeel in oorlog verkeert.
Meerdere westerse ministers en EU-buitenlandchef Kallas duidden het incident vrijwel direct als een waarschijnlijke bewuste provocatie. De NAVO-top veroordeelde het gevaarlijke optreden, maar hield zich terughoudend over het directe motief en wacht op onderzoeksresultaten. De Amerikaanse president deed tot nu toe slechts een korte publieke reactie zonder expliciete veroordeling van Moskou.
Het Kremlin ontkende dat de drones gericht waren op Polen en stelde dat ze niet genoeg bereik hadden; Belarus verklaarde dat de toestellen van koers waren geraakt na zogenoemde jamming. Nederlandse en internationale defensiespecialisten noemen die verklaringen onwaarschijnlijk. Patrick Bolder (Centrum voor Strategische Studies) wijst erop dat radars en publiceerde vluchtgegevens de route van de drones laten zien en dat veel aanwijzingen wijzen op lanceringen in de buurt van de Russische provincie Koersk. Hij kwalificeert het optreden als een opzet en een test: men wilde uitproberen hoe de NAVO reageert bij schending van het luchtruim. Rob de Wijk benadrukt dat Rusland, ongeacht intentie, waardevolle informatie heeft vergaard over de NAVO-reactie en -procedures.
Als het onderzoek uitwijst dat het om een doelbewuste actie van Rusland ging, spreken deskundigen van een handeling die neerkomt op een oorlogsdaad; dat hoeft niet automatisch tot algemene oorlog te leiden, maar het legt wel politieke en militaire keuzes op tafel. Bronnen melden dat de militaire leiding van de NAVO al is gevraagd opties te verkennen. Mogelijke tegenmaatregelen lopen uiteen van scherpe diplomatieke stappen (ambassadeurs ontbieden, veroordelingen) en sancties tot — in het uiterste geval — de discussie over activering van artikel 5. Veel westerse leiders tonen voorlopig terughoudendheid omdat directe escalatie het laatste is wat men wil.