Russische drones boven Polen: de Navo deed iets wat ze niet eerder had gedaan
In dit artikel:
Dinsdagnacht werden in Polen meerdere Russische drones neergehaald, geholpen door Nederlandse gevechtsvliegtuigen. De Navo bracht haar paraatheid direct naar het hoogst haalbare niveau; de Poolse premier Donald Tusk bestempelde de aanval als een "grootschalige provocatie". Volgens Tusk vonden tussen dinsdag 23.30 uur en woensdag 06.45 uur minstens negentien schendingen van het Poolse luchtruim plaats, waarbij de meeste drones vanuit Belarus kwamen.
Het incident markeert een historisch moment: voor het eerst sinds de oprichting van de Navo in 1949 is er dodelijke kracht gebruikt om het eigen grondgebied te verdedigen — er werd daadwerkelijk geschoten om indringers neer te halen in plaats van ze alleen weg te jagen. Naast Nederlandse F-35’s waren ook Italiaanse radarvliegtuigen en Duitse Patriot-luchtafweersystemen betrokken bij de operaties.
Moskou ontkende aanvankelijk dat Polen het doelwit was en beschuldigde Polen later van het verspreiden van mythen om de oorlog in Oekraïne verder op te blazen. De precieze intentie achter de zwerm drones — test van luchtverdediging, vergissing of gerichte provocatie — wordt nog onderzocht. De gebeurtenis liet zien hoe dicht de oorlog nu bij de NAVO-grenzen komt: EU- en NAVO-landen als Polen, Slowakije, Hongarije, Roemenië en de Baltische staten delen grenzen met Oekraïne of Rusland en hebben herhaaldelijk met neergekomen projectielen of brokstukken te maken gehad sinds 2022.
Op politiek-militair vlak reageerden Poolse leiders met eensgezindheid: premier Tusk en president Andrzej Duda (in het artikel aangeduid als Nawrocki) activeerden artikel 4 van het NAVO-verdrag, waarmee een spoedberaad kan worden gevraagd. Artikel 5 — de collectieve verdediging — werd niet ingeroepen. Artikel 4 is zelden gebruikt; de laatste keer was direct na de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022.
De nachtelijke acties illustreren ook dat militaire commando’s volgens vaste plannen meteen handelen bij een aanval, voordat politieke leiders hun beraad hebben afgerond. Voormalig NAVO-topmilitair Rob Bauer waarschuwde eerder dat de militaire reactie onmiddellijk kan beginnen om terreinverlies te voorkomen. Voor Nederland en andere bondgenoten betekent dit dat hun militairen automatisch onderdeel kunnen worden van zo’n verdediging wanneer ze in NAVO-plannen zijn opgenomen — iets waaraan recent nog politiek gevoeligheid werd toegekend bij discussies over inzet rond Oekraïne.