Moldavië beslist over toekomst: wordt het Moskou of Brussel?
In dit artikel:
Victor Ciolacu, een 31‑jarige imker uit Moldavië, controleert zijn bijenkasten nu de herfstkou inzet. Op het familieterrein telt hij inmiddels 130 volken en samen met vrouw en ouders runt hij een kleinschalige agro‑pension. Die groei was mogelijk dankzij ongeveer 100.000 euro aan steun uit EU‑fondsen; zonder dat geld had hij die sprong niet durven wagen omdat de politieke toekomst van het land onzekerder is dan ooit.
Moldavië staat voor een kiesmoment dat de koers van het land kan bepalen: wordt het Europese integratiepad voortgezet of gaat het weer nauwer met Rusland samenwerken? De regering van president Maia Sandu streeft naar EU‑lidmaatschap rond 2030, maar bij de parlementsverkiezingen van aanstaande zondag dreigt een omslag als pro‑Russische partijen, gebundeld in het 'Patriottische Blok' onder leiding van Igor Dodon, winnen. PAS, Sandu’s partij die vier jaar geleden een ruime meerderheid behaalde, staat onder druk door hoge inflatie, trage hervormingen en nostalgie bij een deel van de bevolking naar het vermeende comfort van goedkoop Russisch gas.
Internationale steun voor Sandu is zichtbaar: recent bezochten onder anderen Macron, bondskanselier Merz en premier Tusk Chişinău om de pro‑Europese koers te onderstrepen. Toch zijn de tegeninspanningen van Rusland omvangrijk. Bij het referendum vorig jaar over verankering van EU‑integratie in de grondwet won het ja‑kamp met een flinterdun verschil; tegelijk werden kiezers eerder gelokt met roebels. Inmiddels hebben Russische beïnvloedingscampagnes zich digitaal verplaatst: onderzoekers als Natalia Zaharescu ontdekten betaalde netwerken die Moldaviërs trainen om via TikTok, Facebook en zelfs met behulp van tools als ChatGPT misleidende berichten te verspreiden.
De Moldavische autoriteiten reageren hard: de kiescommissie sloot recent twee pro‑Russische partijen uit wegens vermeende financiering door oligarch Ilan Shor, en er werden op 250 locaties invallen gedaan waarbij 74 mensen werden gearresteerd. Zij zouden in Servië getraind zijn om rond de verkiezingen onrust te zaaien. Pro‑Russische groepen spreken op hun beurt van politieke repressie door het EU‑kamp.
Victor wil hoop houden maar twijfelt of zijn gezin in Moldavië blijft als de pro‑Russische krachten aan de macht komen. Ze keerden terug uit Italië omdat ze toekomst zagen; nu vreest hij dat die droom wegvalt. "Als de Russen komen, dan kunnen ze van deze plek een mooie kazerne maken," zegt hij met een zwarte grap — een beeld van de spanning die veel Moldaviërs momenteel voelen.