Rusland zet luchtruim rond vliegtuigen 'op zwart': 'Plots zegt het toestel dat je tegen een berg vliegt, je schrikt je het apezuur'

In dit artikel:

Vliegtuigen die in de buurt van Rusland opereren, verliezen steeds vaker hun gps-positie doordat het navigatiesignaal doelbewust wordt verstoord. Deze week verloor zelfs het vliegtuig van EU-commissieleider Ursula von der Leyen zijn gps-ontvangst. Volgens deskundigen is het geen toevallige storing maar opzettelijke verstoring (jamming/spoofing) die Rusland al jaren inzet om NAVO-reacties en -systemen uit te testen.

De interferentie kan optreden boven luchtruim nabij Rusland en grensgebieden en treft niet alleen militaire doelen: ook commerciële vliegtuigen en schepen merken afwijkende of wegvallende positiebepaling. Piloten krijgen dan soms foutmeldingen of onjuiste navigatie-informatie — een ervaren bemanningslid zei dat het toestel plots meldde dat je “tegen een berg vliegt”, wat voor grote schrik zorgt. Daardoor neemt het risico op navigatiefouten en onveilige situaties toe, zeker bij slecht weer of in druk verkeer.

Technisch gaat het om het blokkeren of vervalsen van GNSS-signalen (zoals GPS, Galileo, GLONASS). Civiele systemen zijn vaak kwetsbaarder dan militaire ontvangers die anti-jammingmaatregelen hebben. Hoewel luchtverkeersleiding, radar en inertiële systemen als back-ups bestaan, zijn die niet altijd voldoende om alle risico’s weg te nemen, vooral bij kortstondige of gerichte spoofing.

De verstoringen hebben politieke en veiligheidsimplicaties: ze ondermijnen vertrouwen in vrije doorgang van het luchtruim en leiden tot oproepen binnen de EU en NAVO om kwetsbaarheid te verminderen, betere detectie en tegenmaatregelen te ontwikkelen, en vluchten zo nodig te herrouteren. Voor reizigers en schepen betekent dit dat de kans op vertragingen, reroutes en in uitzonderlijke gevallen gevaarlijke situaties toeneemt zolang zulke verstoringen plaatsvinden.