Ruim vijf miljoen kilo eikels en beukennootjes op de Veluwe vallen zeer vroeg
In dit artikel:
27 september 2025 — Op de Veluwe is dit jaar sprake van een bovengemiddeld mastjaar: na tellingen over het gebied is geschat dat bomen samen ongeveer 5,4 miljoen kilo eikels en beukennootjes hebben geproduceerd. De inlandse eiken (zomer- en wintereik) springen er uit met circa 4,7 miljoen kilo, ruim boven het lange-termijngemiddelde van 3,1 miljoen kilo. Tegelijkertijd hebben de Amerikaanse eik en de beuk juist een zwak jaar.
De jaarlijkse tellingen, die decennialang gevolgd worden, laten zien dat slechts 27 procent van de beuken gebloeid heeft. Van die bloeiende beuken verliep de vruchtzetting goed: ongeveer de helft van die bomen draagt veel nootjes, de andere helft gemiddeld. Opmerkelijk is dat er voor het dertiende achtereenvolgende jaar wél beukennootjes zijn — een patroon dat vroeger veel sterker wisselde tussen jaren met en zonder opbrengst. De oorzaak van dit veranderde bloeiritme is onzeker, maar klimaatverandering en toegenomen extreme weersomstandigheden worden als mogelijke factoren genoemd.
De vruchten rijpten dit jaar opvallend vroeg door een zeer warm groeiseizoen; op basis van Natuurkalender-waarnemingen is 2025 een van de vroegste jaren ooit, alleen 2018 was iets warmer. Temperaturen in maart–augustus blijken meer dan 80 procent van het tijdstip van eikelval te bepalen. De aanhoudende droogte in augustus lijkt de opbrengst niet te hebben verminderd.
Ecologisch heeft de overvloed aan mast grote gevolgen: veel grootwild (wilde zwijnen, edelherten, runderen, reeën) en kleinere soorten (muizen, gaaien, eenden, duiven) kunnen ruim voorzien worden. Door de goede voedselvoorziening kunnen wilde zwijnen hun voorkeuren verleggen en blijven ze grotendeels weg van wortels van jonge bomen en andere inheemse planten, waardoor bosverjonging en planten zoals bosanemonen minder worden beschadigd. Vorig jaar leidde een gunstige voedselsituatie al tot vroege biggengeboorten; de zich uitbreidende wolvenpopulatie zorgt voor extra predatiedruk op biggen, wat de consumptie van eikels verlengt doordat minder biggen later van de voorraad profiteren.
De inventarisatie is opgesteld door Arnold van Vliet (Earth Systems and Global Change Group, WUR) en Gerrit Jan Spek (Faunabeheereenheid Gelderland).