Roy en zijn collega's sleutelen in dit pand in Best aan iets waar heel Nederland vol mee staat
In dit artikel:
In het splinternieuwe depot van netbeheerder Enexis aan de Tormentil in Best worden kapotte onderdelen van transformatorhuisjes systematisch gedemonteerd, gecontroleerd en opnieuw ingezet. Monteur Roy Braakhuis schuift schakelaars en tandwielen van de werkbank; veel onderdelen — lagers, tandwielen, veren, bouten en revetten — worden schoongemaakt (ook met ultrasoonbaden), gerestaureerd en terug in voorraad gelegd. Omdat storingsploegen tegenwoordig vaak meteen meerdere schakelaars tegelijk vervangen, vult men kratten op de heftruck met gereviseerde onderdelen om snel te kunnen reageren bij uitval.
De werkwijze is een duidelijke breuk met vroeger, toen veel materiaal direct naar de shredder ging. Hergebruik levert volgens teamleider Maikel van Helvoort zowel financiële als milieuvoordelen op: al meer dan 20 miljoen euro en circa 200 ton CO2 bespaard. Daarnaast versnelt het revisieproces reparaties, wat belangrijk is nu het Nederlandse net steeds vaker tegen zijn grenzen aanloopt en overbelasting tot storingen leidt.
In de hal staan rijen transformatoren klaar voor hergebruik en ook hele huisjes van beton of staal worden gestript en herplaatst. Kleine onderdelen die moeilijk te vinden zijn, zoals specifieke bouten of revetten, worden uit oude apparaten gehaald, ontroest en teruggeplaatst zodat ze weer jaren meegaan. Niet alles komt in aanmerking: ondergrondse kabels worden ter plaatse gerepareerd of, bij echt kapot, naar de shredder afgevoerd en daarna als ruwe grondstof verwerkt.
Het depot illustreert bovendien een structureel probleem: veel bestaande transformatorhuisjes — ontworpen voor het elektriciteitsgebruik van de 20e eeuw — zijn niet meer toereikend voor moderne stroomvreters zoals airco’s en elektrische auto’s. Zulke oudere huisjes zijn vaak alleen nog bruikbaar in dunbevolkte gebieden. De nieuwe aanpak van Enexis richt zich dus op snelle, duurzame inzetbaarheid van onderdelen, maar blijft beperkt door fysieke grenzen van het huidige net en niet-herbruikbare componenten zoals beschadigde kabels.