'Rotterdamse formule' kan Rob Jetten helpen tegen polarisatie
In dit artikel:
Op de D66-verkiezingsavond in Leiden merkte Kemal Rijken hoe gespannen de achterban is over de formatiemogelijkheden: twee routes tekenen zich af — een middenkabinet met VVD, CDA en GroenLinks/PvdA, of een rechtsere combinatie met VVD, CDA en mogelijk JA21 (soms aangevuld met BBB of ChristenUnie). Veel leden reageren afkeurend op de laatste optie; JA21 wordt angstvallig vergeleken met de PVV, terwijl de VVD juist weigerachtig is richting GroenLinks/PvdA. Lijsttrekker Dilan Yesilgöz speelde in de campagne sterk op het vrezen van een links-cen trumverbond om rechtse kiezers te winnen.
In zijn boek Verbind en Heers gebruikt Rijken het voorbeeld van Rotterdam (na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022) als praktische handleiding voor het ontwarren van polarisatie. Daar koos D66-lijsttrekker Chantal Zeegers ervoor om, tegen de verwachting in, te regeren met VVD, Leefbaar Rotterdam en DENK — partijen die op papier elkaars tegenpolen zijn. Door vooraf tijd te investeren in persoonlijk contact en te zoeken naar concrete gezamenlijke belangen (zoals mobiliteit, handhaving en lagere lasten) ontstond voldoende draagvlak om vier jaar samen te besturen. Hoewel in de raad verhitte debatten over thema’s als integratie en Israël en Gaza blijven oplaaien, lukte het het college de verschillen binnen het college te beheersen en de samenwerking tot nu toe vol te houden.
Rijken stelt dat Rob Jetten en D66 lessen kunnen trekken uit die Rotterdamse ‘toverformule’: ontmoet de leiders van politieke tegenstanders, onderzoek reële overlap en toon leiderschap om de eigen achterban te overtuigen van moeilijke keuzes. JA21 blijkt volgens Rijken in praktijk gematigder en beter georganiseerd dan het etiket dat sommigen eraan plakken, waardoor onbekendheid de vrees versterkt. Jetten heeft zelf al een oproep tot verbinding richting alle kiezers gedaan en staat voor de keuze om te durven samenwerken buiten vertrouwde coalitiepatronen — een zet waarvoor volgens Rijken moed en overtuigingskracht nodig zijn.