„Rome zal niet in een goede bui zeggen: We ruilen de paus in"

In dit artikel:

In de Lutherse kerk in Utrecht vond vrijdag het symposium "Twee tradities, één geloof" plaats, naar aanleiding van het boek van dr. Arjan Plaisier: Een tijd om te helen. Naar zichtbare eenheid van Rome en Reformatie. Plaisier, oud-scriba van de Protestantse Kerk in Nederland en voorzitter van het platform Rome Reformatie, voerde het debat aan over toenadering tussen rooms-katholieken en protestanten. Het platform, dat vorig jaar de verklaring "Rome-Reformatie nú" presenteerde en door theologen uit beide strekkingen werd ondertekend, streeft naar kerkelijke eenwording en benadrukt dat de scheiding niet langer zou moeten voortduren.

Wegens ziekte las Diederik Wienen een reactie voor van mgr. Hans van den Hende, bisschop van Rotterdam. Van den Hende plaatste de gesprekken in het spoor van Jezus’ gebed om eenheid (Johannes 17) en verwees naar het Tweede Vaticaans Concilie: verscheidenheid schaadt de verkondiging van het evangelie, zeker in een seculiere samenleving. Voor echte oecumene zijn volgens hem bekering, kennis van eigen identiteit, oprechte belangstelling voor de ander en wederzijds vertrouwen onmisbaar. Hij benadrukte ook dat oecumene grenzen kent en verwees naar de terughoudende aantekeningen van Joseph Ratzinger bij de gezamenlijke verklaring over rechtvaardiging uit 1999.

Plaisier zelf roept op tot wederzijdse erkenning: protestanten zouden de paus mogelijk kunnen zien als een door God gegeven teken van eenheid — "herder van de herders" en "dienaar van de dienaren" — terwijl de paus protestantse kerken als onderdeel van de catholica kan erkennen. Zichtbare eenheid betekent volgens hem niet het ontstaan van één uniform gebouw of ritus, maar praktische erkenning van doop, avondmaal en het gedeelde apostolisch geloof.

Kritische noten kwamen van prof. Maarten Wisse: hij steunt het streven naar zichtbare eenheid maar mist in Plaisier's boek een concreet stappenplan om die eenwording te realiseren en betwijfelt of conservatieve protestanten hiermee bereikt worden. Dr. Almatine Leene pleit erentegen voor voortgaande toenadering; zij noemt het proces onomkeerbaar en ziet het als een noodzakelijke tegenbeweging tegen polarisatie, met ruimte voor berouw en gezamenlijke gesprekshandleidingen.