Robot of redacteur - ziet de lezer het verschil?

In dit artikel:

Generatieve AI kan al veel van het schrijfwerk voor nieuwsberichten overnemen, maar redacties geven vaak toch nog handmatig een laatste bewerking. Sina Thäsler‑Kordonouri (Ludwig‑Maximilians‑Universität München) onderzocht of lezers dat verschil merken: volledig door journalisten geschreven stukken, automatisch gegenereerde teksten en automatische teksten met daaropvolgende menselijke nabewerking werden door meer dan 4.700 Britse nieuwsconsumenten beoordeeld op helderheid, aantrekkelijkheid en lokale focus. Een praktijkvoorbeeld is de regioredactie van het AD, die automatische data in een door een redacteur geschreven basisartikel laat plakken.

De uitkomst is opvallend: lezers zien nauwelijks verschil tussen automatisch gegenereerde artikelen en versies die mensen hebben nabewerkt. Volledig handgeschreven artikelen scoren wel iets beter op begrijpelijkheid, maar niet significant hoger qua aantrekkelijkheid of leesplezier. Over alle typen heen gaven deelnemers aan dat de stukken vaker lokaal relevant hadden mogen zijn.

Thäsler‑Kordonouri stelt meerdere verklaringen voor het beperkte effect van nabewerking: redacteuren passen mogelijk te weinig aan, of ze verbeteren vooral elementen (zoals stijl) die lezers minder belangrijk vinden, terwijl de publieksvraag juist naar meer lokale inhoud gaat. Eerder onderzoek van haar toonde ook dat redacteuren robotteksten vaak als ondermaats beoordelen ondanks dat lezers die verschillen niet sterk ervaren.

Voor redacties betekent dit dat ze kritisch moeten nadenken over wanneer en hoe ze robotartikelen nog handmatig moeten bijschaven. Automatisering kan efficiëntie winnen, maar alleen als bewerking gericht is op wat lezers daadwerkelijk willen — bijvoorbeeld meer lokale relevantie en duidelijkere uitleg — in plaats van louter cosmetische aanpassingen.