Rob Jetten moet zich niet laten ringeloren door Bontenbal en Buma
In dit artikel:
Op het Binnenhof voeren D66 en het CDA de afgelopen weken gesprekken om een gezamenlijke ‘positieve agenda’ te formuleren, maar achter het schijnbaar coöperatieve overleg ligt een stevig politiek mandaat voor D66. Ruim 32.000 D66-leden hebben ingestemd met een programma dat volgens de partij niet mag worden uitgehold om de onderlinge verhoudingen niet te verstoren. Daardoor gaat het overleg niet alleen over bestuurlijke rust, maar over wezenlijke politieke keuzes.
Op asielgebied waarschuwt D66 tegen maatregelen die uitgeprocedeerde vluchtelingen strafbaar zouden maken of procedures buiten de EU zouden willen laten plaatsvinden; dergelijke voorstellen botsten met het Europees verdrag voor de rechten van de mens en met rechtszekerheid. Bij de woningcrisis pleit D66 voor echte investeringen in betaalbare bouw, verwijzend naar berekeningen van het CPB die aantonen dat D66 relatief veel inzet op dit terrein. Fiscale ingrepen die vooral hogere inkomens ontzien — bijvoorbeeld bij het afbouwen van hypotheekrenteaftrek — zouden ongelijkheid vergroten en ondermijnen volgens D66 de ambitie om structureel te bouwen aan betaalbare woningen.
Veiligheid is voor D66 meer dan extra blauw op straat; preventie en modernere prioriteiten zoals cyberveiligheid, bestrijding van witwassen en buurtgerichte aanpakken staan centraal. Evenzo wil de partij dat defensie- en veiligheidsbeleid strategisch worden bekeken: de NAVO blijft relevant, maar Europa moet zelf meer initiatief nemen in een geopolitieke context waarin Amerikaanse stabiliteit niet vanzelfsprekend is.
De stikstofproblematiek moet volgens D66 niet worden uitgerangeerd: het vasthouden aan de 2030-deadline is nodig om juridische onzekerheid, stilgevallen woningbouw en verlamd platteland te voorkomen. Vrijwilligheid alleen volstaat niet, en onteigening moet als uiterste instrument bespreekbaar blijven om bestuurlijke blokkades te doorbreken.
D66 profileerde zich bij de verkiezingen als partij van langdurige hervormingen — bereid om op korte termijn pijn te incasseren voor bredere transities. Dat betekent keuzes als het verhogen van de CO₂-heffing, het afbouwen van fossiele subsidies en het verleggen van belasting van arbeid naar vervuiling. De partij waarschuwt dat het opzij schuiven van deze thema’s in onderhandelingen de onderscheidbaarheid van D66 zou uithollen en kiezers zou teleurstellen.
Kort samengevat: D66 wil dat het formatieproces meer is dan bestuurlijke symboliek. Het mandaat van de achterban dwingt de partij een principiële, toekomstgerichte koers te bewaken en niet weg te zakken in compromissen die hun kernprogramma ondergraven.