Ressentiment drijft ook de volgende verkiezingen
In dit artikel:
In Nederland lijkt de samenleving steeds meer post-politiek te worden, waarbij traditionele politieke partijen hun invloed en daadkracht verliezen. De VVD, al twintig jaar centraal in de macht, kan zelf geen vernieuwende ideeën meer bedenken en is zelfs aangewezen op externe consultants om een marketingcampagne te ontwikkelen voor het “milde midden”, waarbij burgers actief mee moeten denken en financieren. De PvdA raakt haar identiteit kwijt doordat sociaaldemocratische principes worden overschaduwd door het radicale GroenLinks, dat volgens het essay zelfs problematische rancuneleer promoot. Tegelijkertijd weet Geert Wilders met zijn PVV geen invloed uit te oefenen in het landsbestuur, mede door interne onervarenheid en ambtelijke weerstand binnen de bestuurlijke elite.
Hoewel populisme inherent is aan iedere politiek, wordt de opkomst ervan niet als het grootste probleem gezien. Evenmin biedt het sentimentele pleidooi van Eurocommissaris Frans Timmermans, “Houd elkaar vast”, effectieve oplossingen voor de vastgelopen democratie. Politici ontkennen hun eigen falen en geven elkaar de schuld, terwijl bestuurlijke stagnatie juist ruimte creëert voor demografische, ideologische en religieuze krachten om hun invloed te vergroten. Bovendien wordt de situatie verergerd door een culturele laagconjunctuur en een dominante kracht van toeval die leidt tot onvoorspelbare ontwikkelingen.
De recente kabinetsval zou onnodig maar tegelijk onvermijdelijk zijn geweest, vooral door de VVD en de Nationaal Socialistische Coalitie (NSC) die weigerden met de PVV te regeren en het kiezen van een partijloze premier als zwak compromis. Dit incident maakt helder dat de problemen met het landsbestuur dieper liggen dan alleen tijdelijke politieke crises. Het echte vraagstuk is niet wie nu gaat besturen, maar hoe Nederland op een andere, meer oprechte en constructieve manier bestuurd kan worden. Het essay dringt aan op een herwaking van oprechtheid in het politieke landschap als remedie voor de huidige bestuurlijke impasse.