Repressie voert de boventoon in Wit-Rusland
In dit artikel:
In Wit-Rusland blijft het regime van president Aleksandr Loekasjenko sinds 1994 streng en gewelddadig oppositie onderdrukken uit angst voor nieuwe protesten. De oppositieleidster Maria Kalesnikava, die in 2020 Svetlana Tichanovskaja bijstond in de verkiezingsstrijd tegen Loekasjenko, zit sinds haar ontvoering en arrestatie in september 2020 gevangen. Zij kreeg elf jaar cel en kan de Duitse Günter Wallraff-prijs voor persvrijheid en mensenrechten niet zelf in ontvangst nemen vanwege haar erbarmelijke detentieomstandigheden, waaronder een kleine cel zonder zonlicht en isolatie bedoeld om haar wil te breken.
De presidentsverkiezingen van augustus 2020 leidden tot massale protesten na een twijfelachtige overwinning van Loekasjenko, die met 80 procent van de stemmen werd uitgeroepen tot winnaar. Deze demonstraties werden hardhandig neergeslagen, waarbij momenteel tussen de 1200 en 1300 politieke gevangenen worden vastgehouden. Sinds 2020 zijn door de repressie ruim 600.000 Wit-Russen gevlucht, wat een aanzienlijk deel is van de bevolking van 9,1 miljoen.
Experts zoals Oost-Europa-deskundige Ingo Petz wijzen op een radicaliserend staatsapparaat dat samen met de deelname aan de oorlog tegen Oekraïne een sfeer van angst en controle creëert. Wit-Russen worden overal, dag en nacht, gecontroleerd en kunnen zelfs voor het bezoeken van verboden websites worden gearresteerd. Door deze politiestaat is het vooruitzicht op democratische verandering volgens Petz somber, hoewel de uitgeputte oppositie vasthoudt aan haar strijd om het voortbestaan van een onafhankelijk Wit-Rusland. De overwinning van Rusland in Oekraïne zou deze kans definitief vernietigen.
Politieke gevangene en historica Palina Sharenda-Panasiuk, vier jaar vastgezet, getuigt van de gruwelijke omstandigheden in gevangenissen en roept het Westen op sancties tegen Loekasjenko aan te houden. Zij bestempelt het regime als terroristisch omdat het met brute middelen mensen onderdrukt, ondanks het uiterlijke vertoon van respectabiliteit. Handel drijven met dit bestuur betekent volgens haar het financieren van moordenaars.