PVV uitgesloten door andere partijen, VVD draait weg van asiel en CDA flirt met GL/PvdA: waar moet de rechtse kiezer nu heen?
In dit artikel:
De rechts-lagering in de Tweede Kamer is in beroering: de PVV wordt door meerdere partijen uitgesloten, de VVD verschuift haar koers rond asiel en het CDA zoekt toenadering tot GroenLinks en PvdA. Dat leidt tot onzekerheid onder kiezers die zichzelf rechts noemen: waar kunnen zij hun stem nog op afstemmen als partijen waarmee ze zich identificeren elkaar niet (meer) willen of kunnen vinden?
Wie: vooral PVV-aanhangers, VVD-stemmers en traditioneel christen-conservatieve CDA-kiezers. Wat: politieke heroriëntatie en strategische afstand tussen partijen aan de rechterflank. Wanneer/waar: actueel in de Nederlandse parlementaire politiek, met gevolgen voor coalitievorming in de Kamer. Waarom: zowel principiële uitsluiting van de PVV door anderen (cordon sanitaire) als tactische koerswijzigingen (VVD’s versoepeling rond asiel) en beleidscompromissen van het CDA richting links maken het politieke landschap onduidelijk.
Gevolgen en keuzemogelijkheden: PVV blijft de duidelijke protest- en koersvastheid bieden, maar blijft politiek geïsoleerd; VVD kan rechts georiënteerde kiezers die liever invloed dan maximalistische standpunten willen, aantrekken; wie conservatiever of reactionairer wil stemmen kan uitwijken naar partijen als FvD, JA21 of kleinere confessionele partijen; anderen zullen doorschakelen naar pragmatisch-rechts (BBB, SGP) of bij gebrek aan goede match zelfs thuisblijven of taktisch stemmen. Voor beleidsuitkomsten, met name asiel- en immigratiebeleid, betekent die versplintering dat stevige rechtse maatregelen moeilijker door te voeren zijn zonder brede coalities.
Kortom: de rechtse kiezer staat voor een keuze tussen politieke zuiverheid en doelgerichte invloed. De uiteindelijke richting van veel kiezers zal bepalen of de rechtse electorale meerderheid vertaald kan worden in concrete kabinetten en beleid, of dat de flankverschuivingen leiden tot fragmentatie en meer ruimte voor centrumlinks.