Privacywaakhond waarschuwt: vertrouw AI-chatbots niet als stemhulp

In dit artikel:

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschuwt dat AI‑chatbots onbetrouwbare en gekleurde stemadviezen geven, en daarmee een risico vormen voor eerlijke verkiezingen. Uit een eigen proef waarin vier bekende chatbots werden vergeleken met StemWijzer en Kieskompas — op basis van stellingen waarmee profielen van vijftien Tweede Kamerpartijen werden gemaakt — bleek dat veel partijen verdwijnen uit de adviezen. AI raadde opvallend vaak twee opties aan: de PVV als eerste in ruim 30% van de gevallen en GroenLinks‑PvdA in bijna 25%. Middenpartijen zoals het CDA (1,3%) en ChristenUnie (0,3%) kwamen zelden terug.

De AP spreekt van een ‘stofzuigereffect’: links‑progressieve profielen worden vooral naar GroenLinks‑PvdA geleid, rechts‑conservatieve naar de PVV, waardoor het politieke midden ondervertegenwoordigd raakt. Monique Verdier (vicevoorzitter AP) noemt dit een aantasting van een hoeksteen van de democratie, juist nu kiezers zich voorbereiden op de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober.

Reden: taalmodellen trainen op grote datasets kunnen ingebouwde vooroordelen hebben. De AP roept chatbotauteurs op stemadvies te weigeren en gebruikers door te verwijzen naar betrouwbare tools als StemWijzer en Kieskompas, maar kan dat niet afdwingen; de toezichthouder zegt wel actief te monitoren en te onderzoeken wanneer democratische risico’s zich voordoen.