Huisverbod wordt jaarlijks 190 keer overtreden: 'Het is geen wondermiddel'

In dit artikel:

In Nederland worden jaarlijks zo’n 3.000 tijdelijke huisverboden opgelegd wegens (de dreiging van) huiselijk geweld; ongeveer 190 daarvan worden later overtreden. Hoewel overtredingen niet per definitie op nieuw geweld wijzen, zijn er wel gevallen waarin het misging: recentelijk werd in Schiedam een vrouw vermoedelijk door haar partner gedood, die een huisverbod had, en in Hardenberg bleek de dader van een vorig jaar gepleegde steekpartij ook onder een verbod te vallen. Die slachtoffers kregen niet de bescherming die nodig was.

De politie handhaaft het huisverbod, maar staat voor praktische en juridische beperkingen. Agenten mogen plekken betreden waar de verbodene niet welkom is — behalve andermans woning zonder toestemming — en ze kunnen niet permanent toezicht houden of continu door wijken rijden. Hierdoor is handhaving sterk afhankelijk van meldingen door het slachtoffer of omstanders; alleen bij een directe 112-melding is een heterdaad-aanhouding realistisch. Als er later wordt gemeld dat iemand eerder in de buurt was, is bewijs nodig en is er doorgaans geen acuut gevaar om meteen te kunnen ingrijpen. Een politiewoordvoerder stelt hierover: "Het is geen wondermiddel."

Behalve operationele beperkingen speelt ook de juridische status een rol: iemand met een huisverbod heeft niet altijd al strafbare feiten begaan, waardoor recherchemiddelen niet automatisch inzetbaar zijn. Dit beperkt wat politie en OM kunnen doen zonder nader onderzoek of concrete meldingen.

Professionals pleiten daarom voor een aanpak die verder gaat dan alleen het verbod. Veilig Thuis, advocaten en hulporganisaties benadrukken dat het cruciaal is dat bij het opleggen van een huisverbod meteen een hulpverleningstraject start. Nu worden soms pas na meerdere incidenten verboden opgelegd, en vervolgzorg kent wachttijden waardoor de kans op gedragsverandering tijdens het verbod kleiner wordt. De Blijfgroep zegt dat eerder ingrijpen — bij dreiging in plaats van na herhaalde incidenten — de effectiviteit van het verbod kan vergroten.

Om tekortkomingen te verhelpen start een landelijk traject om het systeem te verbeteren. Onderzoekspunten zijn onder meer een meldapparaat voor slachtoffers (voor snelle signalering) en ruimere controlebevoegdheden voor de politie. Conclusie van betrokkenen: het huisverbod biedt directe bescherming en rust, maar is op zichzelf onvoldoende en werkt het beste gecombineerd met snelle, toegankelijke hulpverlening en betere mogelijkheden voor handhaving.