Politici staan op de rem, maar de vergroening dendert door
In dit artikel:
Tien jaar na het historische klimaatakkoord van Parijs (2015) – waarin landen beloofden de opwarming te beperken tot maximaal 2 °C en te streven naar 1,5 °C – staat COP-30 in Brazilië voor de deur. De aanvankelijke euforie is afgenomen: de VS trokken zich onder president Trump terug uit het akkoord en in meerdere landen groeit politieke terughoudendheid. Toch is de fundamentele omslag naar schonere energie niet meer te stoppen, zeggen experts, maar om de doelstellingen te halen is juist nu opnieuw een flinke versnelling nodig en daarvoor is politieke wil doorslaggevend.
Wat wél veranderd is sinds Parijs: hernieuwbare energie werd spotgoedkoop. Waar zon en wind in 2015 vaak duurder waren dan kolen of gas, zijn ze nu op veel plekken goedkoper. China speelde een centrale rol door massaproductie van zonnepanelen en grootschalige investeringen, wat tevens kostendaling en efficiëntie opleverde. Daardoor ligt de huidige wereldwijde temperatuurprojectie niet meer op 3,5–4 °C maar op ongeveer 2,5–3 °C — vooruitgang, maar nog onvoldoende.
Ook de Russische invasie van Oekraïne heeft, paradoxaal genoeg, de energietransitie versneld in Europa: de wens om minder afhankelijk te zijn van Russisch gas leidde tot alternatieve investeringen, los van puur klimaatmotief. Tegelijkertijd neemt de weerstand tegen klimaatmaatregelen toe, zeker in economisch gevoelige sectoren zoals de auto-industrie die probeert de elektrificering af te remmen vanwege concurrentie van Chinese electrische auto’s.
Zorgen blijven over mijnbouw voor batterijen en panelen, maar in perspectief haalt de energietransitie veel minder grondstoffen uit de aarde dan de huidige jaarlijkse winning van fossiele brandstoffen. Grote uitdagingen blijven vooral het terugdringen van fossiele inzet in zware industrie en warmtevoorziening: die sectoren schieten het langzaamst op.
Samenvattend: er is concreet technische en economische vooruitgang geboekt, maar beleidsmakers moeten nu ambitie blijven tonen om de transitie te versnellen. Zonder die politieke keuze blijft het lastig om de wereldwijde opwarming onder 2 °C te houden.