Pleegzorg werkt aan verbetering, maar klachten over samenwerking blijven
In dit artikel:
Signalen over de mishandeling van het Vlaardingse pleegmeisje werden niet opgepikt, met zware gevolgen: het inmiddels elfjarige kind werd onder meer in een onder stroom gezette kooi opgesloten en functioneert nu op het niveau van een peuter. Tegen de pleegouders is elf jaar gevangenisstraf plus tbs geëist; het strafproces begon afgelopen donderdag. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) concludeerde eerder dat hulpinstanties faalden, onder andere doordat samenwerking en rolverdeling onduidelijk waren.
Jeugdzorg Nederland, die namens meerdere pleegzorgorganisaties spreekt, zegt dat er sindsdien verbeteringen zijn doorgevoerd: strikter vasthouden aan richtlijnen, intensievere afstemming met jeugdbescherming en wijkteams, vaker één-op-één-contact met pleegkinderen en het aanstellen van vertrouwenspersonen. Ook worden gedragswetenschappers vaker betrokken. Deze maatregelen sluiten aan op aanbevelingen uit het IGJ-rapport van eind september, al is onduidelijk hoe concreet en breed ze al zijn ingevoerd.
Toch dalen meldingen en klachten van pleegouders niet. De Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVVP) meldt 157 klachten over samenwerking in 2023 en al 168 dit jaar. Directeur Remco Oosterhoff zegt dat veel verbeterplannen vooralsnog vooral op papier bestaan en dat kwaliteitsverbetering tijd kost. Pleegouders klagen vooral over frequente personeelswisselingen, te weinig ondersteuning en gebrekkige samenwerking met andere zorgpartners — precies wat in Vlaardingen misging.
Academica Anouk Goemans stelt dat het probleem ook structureel is: pleegzorg draait vaak via een lange keten van organisaties — soms wel twintig partijen — waardoor verantwoordelijkheid en toegang tot passende zorg verloren gaan. Gemeentelijke inkoop van zorg werkt volgens haar niet altijd; professionals weten vaak beter welke zorg nodig is. Daarnaast belemmeren tekorten aan geld en personeel snelle oplossingen.
Er zijn ook initiatieven die wél directe steun bieden, zoals Mockingbird: dat traint pleegzorgorganisaties en creëert lokale netwerken van pleeggezinnen met een vaste coördinator of 'kartrekker' die als informele steun en vertrouwenspersoon fungeert. Volgens pleegzorgwerkers en belangenbehartigers verlaagt zo’n netwerk de druk op pleegouders en verkleint het de kans op incidenten.
De belangrijkste les uit de zaak-Vlaardingen is volgens betrokkenen eenvoudig maar urgent: meldingen en zorgen moeten serieus worden genomen en direct leiden tot actie. Alleen dan kan herhaling en onnodig leed mogelijk worden voorkomen.