Plannen Prinsjesdag op een rij: 'stiekeme bezuiniging', voordelig vliegen naar Aruba, NSC-potje leeggeroofd
In dit artikel:
Kabinet presenteert Prinsjesdagvoorstellen met kleine koopkrachtverbetering, aangepaste vliegtaks en gerichte uitgaven
Het kabinet legt plannen voor die volgens traditie grotendeels zijn uitgelekt. Belangrijke punten: Nederlanders krijgen volgend jaar iets meer koopkracht (ongeveer +1,3% gemiddeld; gepensioneerden +1,5%), er komt een lagere belasting op arbeid en de heffing op vliegreizen wordt progressiever naar afstand.
Vliegtaks: vanaf 1 januari 2027 drie tarieven
De huidige uniforme vliegbelasting van €29,40 per ticket blijft gelden voor korte vluchten tot 2000 km. Voor vluchten van 2000–5500 km geldt een nieuw tarief van €47,24 (bijvoorbeeld naar Noord-Afrika en de Golfstaten) en voor vluchten verder dan 5500 km €70,86. Uitzonderingen blijven bestaan voor het Caribische deel van het Koninkrijk (Aruba, Bonaire, Curaçao) en bepaalde Atlantische eilanden (Azoren, Canarische Eilanden, Madeira) vanwege hun geografische relatie tot Europa.
Financiën, schuld en bezuinigingen
De staatsschuld wordt volgend jaar begroot op 47,8% van het bbp, het begrotingstekort op 2,9% — daarmee blijft Nederland binnen EU-limieten. Het kabinet voert een stil (gedeeltelijk) inflatiecompensatiebeleid voor ministeries, wat vanaf 2028 structureel ongeveer €400 miljoen kan opleveren.
Brandstof, rode diesel en boeren
De tijdelijke verlaging van de accijnzen op brandstof wordt met een jaar verlengd: een korting van 17,3 cent per liter benzine en 11,1 cent per liter diesel blijft van kracht. Dat kost de schatkist circa €1,6 miljard; de precieze compensatie daarvoor is nog onduidelijk. Definitief afgewezen is de herinvoering van rode diesel voor landbouwgebruik (voorheen afgeschaft wegens misbruik- en EU-staatssteunproblemen). Het voor 2027 gereserveerde bedrag van circa €140 miljoen is voorlopig onbestemd; er wordt gesuggereerd dat boeren elders enige compensatie kunnen krijgen.
Geld voor gevangenissen, tbs en jeugdzorg
Er komt extra geld voor gevangenissen: relatief weinig en laat — €25 miljoen in 2028 en daarna €50 miljoen per jaar — wat ver verwijderd is van de geraamde behoefte van zo’n €400 miljoen. Dat geld wordt deels onttrokken aan middelen die voor tbs waren bestemd en uit een potje dat NSC had geworven voor een grondwettelijk hof. Gemeenten worden door het kabinet gecompenseerd voor tekorten in de jeugdzorg over 2023–2024; dat kost €728 miljoen.
Onderwijs en openbaar vervoer
Een bezuiniging op onderwijs voor kwetsbare leerlingen wordt teruggedraaid. De voorgenomen korting van €110 miljoen op regionaal openbaar vervoer in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wordt met een jaar uitgesteld.
Stikstofaanpak en boerenbeleid
Het kabinet reserveert €2,6 miljard extra voor de stikstofaanpak: vrijwillige stoppersregelingen, innovaties in stallen en natuurverbetering krijgen geld. Tegelijkertijd komen er strikt gereguleerde zones rond natuurgebieden zoals De Peel en de Veluwe waar enkele honderden boeren fors moeten reduceren of verplaatsen, wat voor pijnlijke aanpassingen zorgt.
CO₂-heffing industrie
Formeel blijft de CO₂-heffing op papier bestaan, maar de industrie hoeft die niet meer te betalen. De maatregel is bedoeld om te voorkomen dat bedrijven Nederland verlaten en dat daardoor miljarden aan EU-gelden vervallen. Het kabinet zoekt dus naar alternatieve instrumenten om industriële emissies terug te dringen.
Aangegeven personen en partijen
Enkele benoemde betrokkenen: minister van Financiën Eelco Heinen (VVD), minister Femke Wiersma (BBB, Landbouw) en voormalig PVV-staatssecretaris Ingrid Coenradie (die eerder aandacht vroeg voor celtekort). Ook NSC speelt een rol vanwege de onttrokken middelen voor een beoogd grondwettelijk hof.
Kortom: een mix van kleine koopkrachtverbeteringen, verschuivingen in klimaat- en landbouwbeleid, deels uitgestelde of beperkte investeringen in gevangenissen en zorg, en enkele fiscale ingrepen om zowel maatschappelijke als economische risico’s te beperken.