Plan van jongeren om zelf huizen te bouwen verdeelt het hechte Dalen: 'We willen hier blijven'
In dit artikel:
In het Drentse dorp Dalen zijn jonge bewoners een collectief gestart om zelf huizen te bouwen, omdat de lokale woningmarkt voor starters vrijwel onbereikbaar is. Daler Starters, een cpo‑initiatief van ongeveer twintig jongeren, kreeg steun van gemeente Coevorden en de provincie om achttien woningen te realiseren: een mix van duplexen, rijtjeshuizen en twee‑ en drie‑onder‑een‑kapwoningen. De initiatiefnemers rekenen erop dat de huizen per stuk tussen ongeveer 250.000 en 350.000 euro kunnen komen te liggen — een betaalbaarder alternatief voor het huidige aanbod waar woningen vaak boven de vier ton uitkomen en huurwoningen snel van de markt verdwijnen.
Dalen (circa 3.600 inwoners) heeft een sterk gemeenschapsleven met traditionele evenementen, verenigingen en een populair muziekfestival. Veel jongeren willen daarom blijven wonen in het dorp, niet alleen om praktische redenen maar ook vanwege sociale binding en de dorpssfeer. Voorstanders van het project benadrukken dat zelfbouw voor starters vaak de enige manier is om betaalbaar in het dorp te blijven en zo voorzieningen en verenigingsleven te behouden, iets wat in nabijgelegen dorpen al aan het afbrokkelen is.
Tegelijkertijd zorgt het plan voor verdeeldheid. Twee beoogde bouwlocaties liggen respectievelijk tussen seniorencomplexen en bij open velden dichtbij woonpercelen. Direct omwonenden uiten bezwaren: zij vrezen meer geluidsoverlast door warmtepompen, verlies van uitzicht en vinden dat uitbreiding liever aan de dorpsranden moet plaatsvinden dan in de kern. Enkele tegenstanders overwegen juridische stappen. Het maatschappelijke spanningsveld wordt duidelijk in uitspraken van dorpelingen dat men de jeugd graag wil behouden — zolang het maar niet “in hun achtertuin” gebeurt.
De zelfbouwers leggen veel werk zelf uit: juridische procedures, boekhouding, vergunningaanvragen, ontwerp en planning van riolering en wegen. Binnen het collectief zijn vaardigheden aanwezig (jurist, accountant, etc.), waardoor de jongeren relatief laagdrempelig kunnen bouwen zonder dat de gemeente alles regelt. Toekomstige deelnemers moeten wel aantonen dat ze een sociale binding met Dalen hebben; zo willen de initiatiefnemers voorkomen dat de huizen in handen komen van buitenstaanders zonder dorpsband.
Het plan raakt aan bredere landelijke thema’s: uit onderzoek van de Woonbond blijkt dat woningmarktproblematiek starters op het platteland vaker hard treft dan in de stad, door krapte, overbieden en torenhoge hypotheekniveaus na verbouwingen. Voor Dalen is het zelfbouwproject zowel een antwoord op die structurele knelpunten als een poging om leefbaarheid en lokale cultuur te behouden.
De jongeren hopen volgend jaar te beginnen met de bouw — op de plek waar nu nog een zeecontainer voor oud papier staat — maar dat hangt af van verdere instemming in het dorp en het al dan niet binnenslepen van procedures door tegenstanders. Het initiatief laat zien hoe inwoners zelf proberen oplossingen te vinden voor de krappe woningmarkt, maar ook hoe gevoelige belangen en tegenstelling tussen behoud en verandering een kleine gemeenschap kunnen splijten.