Pilote Ida Veldhuyzen van Zanten woonde 23 jaar in Emmen en schreef geschiedenis in de lucht

In dit artikel:

Ida Veldhuyzen van Zanten, lange tijd inwoner van Emmen, was een uitzonderlijke pilote en verzetsvrouw: ze vloog meer dan een halve eeuw en is de enige vrouw in Nederland die het Vliegerkruis kreeg voor haar rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Journalist en schrijfster Jacqueline Vollebregt, zelf jarenlang KLM‑pilote, ontdekte Ida tijdens onderzoek voor een ander boek en besloot een historische roman over haar te schrijven.

Veldhuyzen van Zanten leidde een avontuurlijk leven vóór de oorlog: ze maakte als vrouw in haar eentje een wereldreis per vrachtschip, bezocht onder meer Amerika en China en haalde een vliegbrevet toen dat voor vrouwen nog zeldzaam was. Toen de oorlog uitbrak, reisde ze naar Engeland om zich bij de geallieerden aan te sluiten. Tijdens de oorlog voerde ze meer dan vijfhonderd overbrengingsvluchten uit—gevaarlijk en cruciaal werk—waarvoor ze later als enige vrouw het Vliegerkruis ontving (ongeveer zevenhonderd mannen kregen die onderscheiding).

Vollebregt baseerde haar roman op uitgebreid bronnenonderzoek: dagboeken van Ida, krantenknipsels en materiaal van familieleden. Ida verhuisde in 1977 naar de Emmense wijk Bargeres (Holtingerbrink), verbleef daar tot haar overlijden in 2000 en was ook betrokken bij de vliegclub van Hoogeveen. Vollebregt vindt dat Ida meer erkenning verdient; haar leven belicht thema’s als persoonlijke vrijheid—vliegen als ontsnapping en daad van verzet—en het doorbreken van maatschappelijke rollen voor vrouwen. De roman richt zich vooral op de oorlogsjaren, die volgens de schrijfster het meest indringende deel van Ida’s geschiedenis vormen.