Philips-topman vocht mee met Israëlische leger in Gaza
In dit artikel:
Amir Vashkover, sinds 2023 hoofd Data Security bij Philips en woonachtig in Eindhoven, vocht in 2024 als reservist mee met de Israel Defence Forces (IDF). Onderzoek van Follow the Money en berichten op sociale media van Vashkover en drie van zijn ‘brothers in arms’ tonen aan dat hij zich vanaf medio juni tot 2 juli 2024 aansloot bij de 8ste pantserbrigade in de Gazastrook en later in oktober 2024 opnieuw deelnam aan gevechten in Zuid-Libanon. De 8ste brigade was actief in Gaza-stad en de Netzarim-corridor, een strook die volgens onderzoekers en een VN-commissie werd aangelegd door grootschalige vernietiging van huizen en gedwongen uitdrijving van bewoners — conducties die de VN en andere deskundigen kwalificeerden als schendingen van het internationaal recht en, voor Gaza, aanwijzingen voor genocide.
Vashkover is geen onervaren militair: hij heeft decennialange IDF-achtergrond (sinds 1996 als officier, thans reservist met rang adjunct-commandant) en combineert dat met een civiele carrière in cyber- en medische beveiliging. Na een loopbaan bij CyberMDX verhuisde hij in 2022 met zijn gezin naar Nederland en klom op bij Philips tot sleutelpositie waarin hij verantwoordelijkheid draagt voor de beveiliging van medische apparatuur en gevoelige patiëntgegevens wereldwijd. Ook doet hij promotieonderzoek naar militair leiderschap aan de Universiteit van Ariël, gevestigd in een Israëlische nederzetting op de Westelijke Jordaanoever.
De reconstructie van zijn aanwezigheid op het slagveld berust voor een groot deel op posts, foto’s en reacties van Vashkover en collega-reservisten op Facebook. Die beelden en teksten laten zien dat hij minstens twee korte periodes daadwerkelijk deelnam aan veldoperaties: een zomeroptreden in Gaza waarbij collega-officieren expliciet spreken over het bombarderen van woonwijken en het langdurig vechten, en een inzet in Zuid-Libanon in oktober 2024, tijdens een offensief waarbij duizenden doden vielen en veel burgers moesten vluchten. In reacties op elkaars berichten prijzen kameraden zijn terugkeer vanuit Nederland en omschrijven ze diverse taken van “simpele klussen” tot actief vuur in bevolkte gebieden.
De publicatie roept fundamentele vragen op over aansprakelijkheid en toezicht. Een onafhankelijke VN-commissie heeft staten geadviseerd bedrijven en personen die betrokken waren bij door de VN geconstateerde misdrijven strafrechtelijk te onderzoeken. In Nederland is vervolging echter niet eenvoudig: het Openbaar Ministerie benadrukt dat er eerst een redelijk vermoeden van schuld moet zijn en dat iemand persoonlijk gekoppeld moet kunnen worden aan concrete oorlogsmisdaden; territoriale rechtsmacht en aanwezigheid in Nederland spelen daarbij een rol. Deskundigen zeggen wel dat de kans klein is dat iemand in een eenheid als de 8ste brigade niet op de hoogte was van grootschalige acties tegen burgers, gezien de schaal en het karakter van de operaties.
Philips gaf geen inhoudelijke reactie op vragen; Vashkover reageerde niet op verzoeken om commentaar en heeft zijn sociale media opgeschoond. Op een vakbeurs in Amsterdam week hij vragen van journalisten af. Dat roept discussie op over de verantwoordelijkheid van werkgevers, de vraag of werknemer-reispatronen en deelname aan buitenlandse gevechten gecontroleerd of gemeld moeten worden, en of veiligheidsdiensten en marechaussee personen die terugkeren uit oorlogszones actief zouden moeten bevragen.
Het dossier past in een bredere discussie over onderzoekssamenwerking met Israëlische wetenschappers die ook reservisten zijn, en over hoe Nederlandse instituten en bedrijven omgaan met medewerkers die betrokken raken bij militaire operaties die volgens internationale instanties ernstige rechtsschendingen omvatten. Juridisch staat vast dat oorlogsmisdrijven niet verjaren, maar daadwerkelijke vervolging vereist bewijs dat iemand persoonlijk betrokken is bij specifieke misdrijven — iets wat tot nu toe niet publiekelijk is aangetoond met betrekking tot Vashkover.