Peter Wennink en zijn lobbycratioe zetten de koers uit voor Jetten I
In dit artikel:
Veel politieke en economische macht in Nederland reageert zenuwachtig op linkse voorstellen voor herverdeling — hogere belastingen voor rijken en bedrijven, meer regulering en strengere handhaving ten behoeve van gezondheid en natuur — omdat dat de invloed van grote lobbygroepen zou aantasten. Die vrees leeft niet alleen bij radicaalrechts en invloedrijke werkgevers, maar ook binnen delen van het CDA en D66; sommige partijen zoeken daarbij expliciet steun van de flanken, zoals JA21, om een meerderheidskabinet mogelijk te maken.
Centraal in de kritiek van het artikel staat het recente adviesrapport van Peter Wennink, ex‑topman van ASML, getiteld De route naar toekomstige welvaart. Minister Karremans heeft Wennink geraadpleegd en diens begeleidingsgroep is opvallend bedrijfsgericht samengesteld: lobbyconsulenten, fossiele industrie, banken, SER, VNG, IPO en bekende netwerkfiguren zoals Constantijn van Oranje — maar geen milieu‑, consumenten‑ of werknemersvertegenwoordigers. Dat bepaalt ook de toon van het rapport: nadruk op kwantitatieve economische groei, technologische (ecomodernistische) oplossingen en het weghalen van regels die ondernemers zouden hinderen.
De belangrijkste beleidslijnen in Wenninks voorstel zijn deregulering (makkelijker aanvragen, moeilijker bezwaarprocedures), meer flexibiliteit voor werkgevers (onder meer bij ontslag en loondoorbetaling bij ziekte), behoud en uitbreiding van exportgerichte sectoren zoals landbouw en de hubfunctie van Schiphol, en een voorkeur voor technische innovatie boven fundamentele systeemveranderingen zoals circulaire landbouw of structurele vermindering van luchtvaart. Openbaar vervoer speelt vrijwel geen rol in het plan; infrastructuur voor wegverkeer moet juist groeien.
Financiering van de energietransitie en verduurzaming zou volgens Wennink grotendeels via de overheid plaatsvinden, niet door lagere winsten of ingehouden dividend van aandeelhouders. Tegelijk pleit het rapport voor belastingvoordelen voor bedrijven om prijzen concurrerend te houden met België en Duitsland. Om de voorstellen te dekken is volgens het rapport bijna €100 miljard extra aan belastinginkomsten nodig — zonder hogere belastingen op inkomens en vermogen, wat de auteur van het stuk als paradoxaal en sociaal onevenwichtig bestempelt.
De commentator ziet in Wenninks route een dreiging: minder publieke bestedingen aan zorg, onderwijs, cultuur en sociale bescherming terwijl bedrijven groeien, en een politiek model waarin middenpartijen of linkse vleugels zwaar moeten incasseren om mee te mogen regeren, waarna ze politiek gegijzeld raken. De vergelijking met een Singapore‑achtig model aan de Noordzee wordt genoemd: welvaart zonder veel inspraak.
Tegelijk wijst het artikel op de campagne van Dilan Yeşilgöz tegen links, die volgens de schrijver vaak op retorische framing berust, maar die ook voortkomt uit een reële elitevrees voor machtsoverdracht. Yeşilgöz is daarbij fel tegen een lobbyregister; andere VVD‑kopstukken verwelkomen lobbyisten openlijk. Conclusie van de schrijver: Wenninks advies weerspiegelt en faciliteert een pro‑lobby, pro‑business koers die de bestaande machtsverhoudingen consolideert — en mogelijk richtinggevend wordt voor kabinetten die nu vorm krijgen.