Peter Vermeersch laat in zijn boek goed zien waarom een slinkse dictator als Loekasjenko of Poetin het lang kan volhouden

In dit artikel:

In Minsk braken in 2020 massale protesten uit tegen verkiezingsfraude van president Aleksandr Loekasjenko; met Russische steun werden die hardhandig neergeslagen en sindsdien zitten zo’n 1.400 tegenstanders in politieke gevangenschap. Het protest droeg muzikaal het oude Russische protestlied ‘Peremen!’ van Viktor Tsoj en zijn band Kino — een anthem uit 1987 dat destijds symbool stond voor de hoop in de Sovjetperestrojka — en bleef ook na de straatacties heimelijk binnenskamers gezongen worden.

De Vlaamse slavist en schrijver Peter Vermeersch beschrijft deze dynamiek in zijn boek Polsslag. Hoe één popsong Oost-Europa hoop geeft. Aan de hand van het verhaal van de Belarussische groep Irdorath, die ‘Peremen!’ zong en in augustus 2021 tijdens een verjaardagsfeestje door de KGB werd opgepakt, onderzoekt hij hoe de dictatuur werkt. Vermeersch — die Belarus goed kent en eerdere bezoeken en vriendschappen had — laat zien dat het regime bewust dubbelzinnig optreedt: het gaf externe shows zoals de playback-reünietour van Kino toestemming (waarbij het publiek in Minsk het lied luidkeels meezong), maar vervolgde lokale artiesten.

Volgens Vermeersch was dat geen vergissing maar strategie: het regime pakt voordelen mee (het pleasen van Poetin en van muziekliefhebbers) en zaait tegelijk verwarring en verdeeldheid, waardoor protesten verlamd raken en de machthebber langer aanblijft.