Pensioenfondsen beleggen in techbedrijven die bijdragen aan de verwoesting in Gaza
In dit artikel:
Nederlandse pensioenfondsen beleggen ruim 19,5 miljard euro in Amerikaanse technologiebedrijven zoals Alphabet, Microsoft en Amazon, die ict-diensten leveren aan het Israëlische leger. Sinds de escalatie van het conflict in Gaza na de terreuraanvallen van Hamas in oktober 2023, maakt het Israëlische leger intensief gebruik van cloud- en AI-capaciteit van deze techgiganten om militaire operaties en inlichtingenanalyses uit te voeren. Zo kocht het ministerie van Defensie alleen al tussen oktober 2023 en juni 2024 services van Microsoft ter waarde van 10 miljoen dollar. Binnen Microsoft worden sommige werknemers zelfs door het leger als ‘soldaten’ beschouwd vanwege hun nauwe betrokkenheid bij systemen om Palestijnen te monitoren.
Het Israëlische Project Nimbus, waaraan Google en Amazon sinds 2021 meewerken, levert infrastructuurdiensten aan het leger, wat binnen deze bedrijven leidde tot protesten van personeel. Medewerkers organiseerden sit-ins en petities tegen de samenwerking, wat door ontslagen werd beantwoord. Ook wordt Microsoft bekritiseerd vanwege censuur op e-mails met termen als ‘Gaza’ en ‘Genocide’.
De betrokkenheid van deze bedrijven roept ethische vragen op, zeker gezien het immense menselijk leed in Gaza: meer dan 55.000 Palestijnen zijn omgekomen, onder wie ruim 14.000 kinderen, en de infrastructuur van scholen en ziekenhuizen ligt grotendeels in puin. VN-experts spreken zelfs van mogelijke genocide, terwijl vredesorganisaties zoals Pax waarschuwen dat investeringen in deze techbedrijven een hoog risico vormen om bij te dragen aan oorlogsmisdaden.
Desondanks houden pensioenfondsen zoals ABP (voor onderwijs en overheid) en PFZW (voor zorg) vast aan hun beleggingen. ABP heeft bijvoorbeeld 11,6 miljard euro geïnvesteerd in deze techreuzen. Hoewel fondsen in dialoog zijn met sommige bedrijven en hun beleggingen monitoren, is stoppen met investeren nog geen optie. Experts benadrukken dat fondsbeheerders volgens internationale mensenrechtenrichtlijnen moeten ingrijpen als ze bijdragen aan schendingen, en hun invloed moeten aanwenden om militaire banden te doorbreken. Lukt dat niet, dan zou desinvestering noodzakelijk zijn om verdere compliciteit in mensenrechtenschendingen te voorkomen.
Dit dilemma plaatst Nederlandse werknemers en gepensioneerden indirect midden in het conflict, terwijl juist hun sectoren in Gaza zwaar zijn getroffen. De financiële belangen in techbedrijven vormen zo een moreel beladen knelpunt tussen rendement en mensenrechtenverantwoordelijkheid.