Peilingwijzer: VVD zakt verder weg, CDA naast GroenLinks-PvdA
In dit artikel:
Met nog twee maanden tot de verkiezingen (op 29 oktober) zakt de VVD verder in de Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag. De partij van Dilan Yesilgöz wordt nu op 14–18 zetels geschat, ongeveer acht minder dan nu in de Tweede Kamer. Eind juli stond de VVD nog op 20–24 zetels; Verian/EenVandaag ziet de uitspraken van Yesilgöz over zanger Douwe Bob deze zomer als kantelpunt, waarvoor zij later excuses aanbood maar voor veel kiezers te laat.
De PVV blijft de grootste partij maar verliest ook terrein: 29–35 zetels (ongeveer vijf minder dan het huidige aantal). GroenLinks-PvdA en het CDA volgen op afstand met respectievelijk 23–27 en 22–26 zetels. Voor het CDA bevestigt dit de gestage stijging van de afgelopen twee maanden onder lijsttrekker Jan Bontenbal. Tegelijkertijd staan alle vier partijen uit het voormalige kabinet-Schoof in de min.
Andere opvallende verschuivingen: JA21 groeit naar 7–11 zetels, BBB komt uit op 4–6 zetels (nog altijd onder het huidige aantal maar kleiner verlies dan eerder gerapporteerd). NSC dreigt vrijwel uit de Kamer te verdwijnen en komt uit op 0–1 zetel. D66 blijft boven de tien zetels (10–12), gevolgd door de SP (5–7). De Partij voor de Dieren en BBB zitten in de 4–6 range; Denk en ChristenUnie worden geschat op 3–5 zetels; Forum voor Democratie, Volt en de SGP op 2–4 zetels.
Een belangrijk onzekerheidsfactor is het grote aantal zwevende kiezers: Verian/EenVandaag meldt dat ongeveer 30 procent nog onbeslist is en in oktober wel zal stemmen maar nog geen keuze heeft gemaakt. Ipsos I&O signaleert dat de PVV een relatief loyale achterban heeft, deels gedreven door het verlangen om weer de grootste partij te worden — maar die steun kan wankelen als het vertrouwen afneemt, temeer daar Bontenbal de PVV expliciet heeft uitgesloten van mogelijke samenwerking.
Politicoloog Tom Louwerse (maker van de Peilingwijzer) benadrukt dat peilingen momentopnames zijn: de campagne kan nog veel verschuivingen brengen en veel kiezers die nu een voorkeur noemen, zijn niet definitief beslist. Voor coalievorming geldt daardoor nog veel onzekerheid.