Patiëntenorganisaties waarschuwen: goede zorg wordt iets voor de rijken
In dit artikel:
Zestien patiëntenorganisaties hebben in een brandbrief de politiek opgeroepen te garanderen dat zieke Nederlanders ook in de toekomst toegang houden tot efficiënte behandelingen en de nieuwste medicijnen. De organisaties waarschuwen dat een bevriezing van het basispakket kan leiden tot situaties waarin alleen welvarenden met aandoeningen als kanker, Alzheimer of reuma toegang hebben tot nieuwe therapieën.
De aanleiding is een voorstel van zes partijen (VVD, D66, SGP, ChristenUnie, Volt en JA21) om het basispakket op slot te zetten, zodat er weinig tot geen nieuwe behandelmethoden en medicijnen meer worden opgenomen. Het Centraal Planbureau rekende uit dat zo'n bevriezing op de lange termijn ongeveer 7,7 miljard euro zou besparen. Economen en beleidsanalisten zijn echter sceptisch over de praktische besparing en de effecten op de zorg.
Zorgeconoom David Bolscher (ABN Amro) wijst erop dat wanneer nieuwe, efficiëntere behandelingen beschikbaar komen, er politiek en maatschappelijk druk zal ontstaan om die alsnog te vergoeden. Hij noemt middelen tegen obesitas als voorbeeld: hoewel duur in aanschaf, kunnen die medicijnen door vervolgkosten te vermijden op termijn goedkoper uitpakken voor de samenleving. Bolscher waarschuwt daarnaast dat het vergoeden van zorg zo een sterk politieke keuze wordt, met mogelijke ongelijkheid in toegang als gevolg. Het CPB signaleert hetzelfde risico: de minst draagkrachtigen kunnen dan de dupe worden.
Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie aan de VU, ziet het voorstel vooral als een tactische zet om begrotingsruimte te creëren — bijvoorbeeld voor defensie-uitgaven — en noemt een echte bevriezing politiek onwaarschijnlijk. Volgens hem is kritischer kijken naar het pakket terecht, maar voorstellen die vooral in rekenmodellen mooi uitkomen zeggen minder over de daadwerkelijke uitvoering.
Kortom: patiëntenorganisaties vrezen aantasting van gelijke toegang tot innovatieve zorg; economen zien praktische en ethische bezwaren; politieke motieven spelen volgens deskundigen een grote rol bij het bevriezingsvoorstel.