Paddenstoelen aan het strand

In dit artikel:

19 november 2025 — De Nederlandse kuststrook herbergt een bijzondere zeereep waar duinen niet alleen recreatie bieden maar ook een rijke paddenstoelenfauna. Onze duinen behoren tot de best onderzochte van Europa en scoren hoog qua soortenrijkdom. Vooral laat in het seizoen — november en december, soms zelfs doorlopend bij afwezigheid van vorst — verschijnen talrijke soorten die elders zeldzaam zijn.

Er zijn twee belangrijke duintypen die elk hun eigen paddenstoelenfauna dragen. De witte duinen liggen direct aan het strand, zijn voortdurend in beweging door stuiving en worden gekenmerkt door helm- en biestarwegras. Het onontwikkelde, zoute zand creëert een extreem milieu waarin weinig planten overleven, maar veel schimmels gedijen op wortels en dood plantaardig materiaal. In deze zone kun je onder andere de duinveldridderzwam, duinfranjehoed, duinstinkzwam en het zandtulpje vinden.

Landinwaarts volgen de grijze duinen: hier is het zand meer vastgelegd en domineren mossen, korstmossen en kruiden — het landschap krijgt daardoor een grijzere bodemlaag. Het mos duinsterretje is kenmerkend. De instandhouding van dit habitat hangt af van lichte zandverstuiving en begrazing, historisch door konijnen. Nu leiden ingestorte konijnenpopulaties en hoge stikstofdepositie tot dichtgroeiing en grote druk op de grijze duinen. Toch floreert in deze zone een andere set paddenstoelen, waaronder verschillende aardsterren, helmharpoenzwammen, stuifballen, koraalzwammen, champignons en trechtervormige soorten.

Paddenstoelen worden gezien als waardevolle indicatoren voor de kwaliteit van duinmilieus. Daarom is in 2014 het Meetnet paddenstoelen van de zeereep gestart om typische en begeleidende soorten systematisch te monitoren. Het onderzoek wordt mede gedragen door Paddenstoelenonderzoek Nederland; tekst en inventarisaties zijn van Ronald Morsink, beeldmateriaal onder meer van Robin Wisse (foto: Coprinus levisticolens, Schouwen-Duiveland).

Kortom: de zeereep is een hotspot voor gespecialiseerde paddenstoelen, maar fragiel door veranderende ecologische processen — juist nu, in het late seizoen, is de kans groot deze bijzondere soorten te zien.