Overheid jaagt huiseigenaren in de schulden met 'groene leningen': verduurzaming loont vaak niet
In dit artikel:
Nederlandse huiseigenaren krijgen steeds sterkere prikkels om hun woningen te verduurzamen: de overheid en het Nationaal Warmtefonds promoten leningen, subsidies en groene financiering om isolatie, warmtepompen en zonnepanelen te stimuleren. Tot nu toe hebben circa 135.000 huishoudens een Warmtefonds-lening afgesloten; dat komt neer op ongeveer 1,3 miljard euro. Het fonds streeft ernaar dat dit binnen vijf jaar oploopt naar 7,5 miljard euro, wat grofweg 80.000 nieuwe leningen per jaar betekent.
De achterliggende gedachte is dat huishoudens de investering via lagere energierekeningen terugverdienen. In de praktijk is die rekensom minder zeker: leningen kunnen oplopen tot 28.000 euro en bij het maximale bedrag leidt dat volgens het artikel tot circa 170 euro per maand aan rente en aflossing gedurende twintig jaar. Tegelijkertijd zijn energieprijzen volatiel, rentes gestegen en technische installaties als warmtepompen of zonnepanelen hebben vaak een levensduur van 15–20 jaar — precies rond de periode waarin een lening zou zijn afbetaald. Daardoor bestaat het risico dat maandlasten stijgen terwijl de besparingen tegenvallen.
Het Warmtefonds zelf controleert volgens het artikel niet of maatregelen financieel rendabel zijn en biedt geen energieadvies. Vereniging Eigen Huis waarschuwt huiseigenaren dan ook om altijd financieel advies in te winnen, omdat standaardberekeningen niet toereikend zijn. Critici zien in het beleid een verschuiving van stimulans naar druk: banken zouden soms terughoudend zijn met hypotheken voor woningen met een laag energielabel, gemeenten voeren strengere milieuregels in en er is politieke en Europese druk die de waarde van slecht geïsoleerde huizen kan drukken.
Financieel is er ook een collectief risico: het Warmtefonds wordt met overheidsgeld gefinancierd, waardoor bij wanbetaling de belastingbetaler zou kunnen opdraaien. Tegelijkertijd levert dit het financiële bedrijfsleven opbrengsten in de vorm van rente en staatsgaranties. Het artikel concludeert dat verduurzamen via geleend geld niet altijd een zekere investering is maar een risico brengt voor individuele huishoudens en voor de publieke rekening, en pleit voor vrijwillige, goed geïnformeerde keuzes in plaats van gedwongen maatregelen. Het stuk bevat daarnaast oproepen tot protest en petitieacties tegen het huidige klimaatbeleid.