Ouders trekken samen op om ongezond telefoongebruik kinderen te voorkomen
In dit artikel:
Een groepje ouders aan de keukentafel heeft zich in korte tijd ontwikkeld tot de landelijke beweging Smartphonevrij Opgroeien, geïnitieerd door Danielle Batist. De aanleiding: kinderen vragen steeds eerder om een eigen toestel — niet meer bij de middelbare school, maar al in groep 5 of 6 — terwijl hun cognitieve vaardigheden nog niet opgewassen zijn tegen de krachtige, verslavende algoritmes van moderne smartphones. Ouders ervaren daardoor een dilemma: toestaan en de risico’s accepteren, of uitstellen en het kind sociaal isoleren; steeds meer gezinnen kiezen ervoor dat probleem samen op te lossen.
Op meer dan twee derde van de Nederlandse basisscholen zijn inmiddels ouderpacten afgesproken; ruim 55.000 kinderen vallen onder zo’n gezamenlijk besluit en een petitie om smartphones later te geven verzamelde ongeveer 57.000 handtekeningen. Het Nederlandse initiatief vond erkenning in vergelijkbare bewegingen in het buitenland (zoals Smartphone Free Childhood in het VK) en kreeg extra aandacht door het recent verschenen boek Smartphonevrij opgroeien.
De zorgen gaan verder dan schermtijd: onderzoek toont dat jongeren vanaf circa 13 jaar gemiddeld zo’n zes uur per dag aan hun telefoon besteden, wat ten koste gaat van buiten spelen, concentratie, beweging en sociale vaardigheden. Ook zijn er gezondheidswaarschuwingen over toenemende bijziendheid door dichtbij schermgebruik en over slaaptekort doordat kinderen hun telefoon ’s nachts meenemen. Psychische druk door permanente bereikbaarheid, groepsapps en cyberpesten speelt mee, en leeftijdsgrenzen van platforms blijken in de praktijk moeilijk te handhaven.
De beweging adviseert basisschoolkinderen geen smartphone te geven maar een eenvoudige ‘dumbphone’ voor bereikbaarheid, en een gefaseerde introductie van smartphones en sociale media na de overstap naar de middelbare school (vaak rond 14–15 jaar). Scholen, sportclubs en leraren reageren al: er komen vaker smartphonevrije zones en alternatieven voor whatsapp-groepen. Batist ziet vooral de kracht van gezamenlijke normverandering: waar een substantieel deel van een schoolklasse geen smartphone heeft, verdwijnt veel groepsdruk en ontstaat ruimte voor ander gedrag.
Praktische adviezen vanuit de beweging zijn kort: spreek met andere ouders af, begin eventueel met een beltelefoon, voer smartphones gefaseerd in, praat met je kind over online ervaringen en geef zelf het goede voorbeeld door je eigen telefoon bewust weg te leggen.