Oud-chef Stoltenberg: Rutte bezwoer crisis op Navo-top door vleierij met Trump

In dit artikel:

Tijdens de NAVO-top in Brussel in juli 2018 dreigde een crisis toen de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump openlijk eiste dat Europese bondgenoten hun defensie-uitgaven naar minstens 2 procent van het bbp zouden brengen en zelfs suggereerde dat de VS zich anders terug zouden trekken. Volgens de memoires van voormalig NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg, On my watch, escaleerde de sfeer zo ver dat het bondgenootschap “op de afgrond” leek te staan.

Na een spoedoverleg tussen Stoltenberg, bondskanselier Angela Merkel, president Emmanuel Macron en premier Mark Rutte kreeg Rutte de taak Trump te sussen. Rutte draaide het gesprek om door te benadrukken dat dankzij Trump Europese landen gezamenlijk ongeveer 33 miljard dollar extra aan defensie hadden uitgegeven, en presenteerde dat als een overwinning voor de Amerikaanse president. Die benadering kalmeerde Trump en voorkwam volgens Stoltenberg het uiteenvallen van de alliantie.

Stoltenberg plaatst kanttekeningen: Rutte paste een tactiek toe die de Noorse secretaris-generaal al hanteerde, en Trump kwam mogelijk ook zelf tot het inzicht dat hij te ver ging. Een jaar later ontstond opnieuw gevaar toen Trump overwoog de NAVO in zijn jaarlijkse toespraak af te danken; Stoltenberg wist hem toen via lof op Fox News tevreden te stellen, waarmee een breuk ook toen werd afgewend. Stoltenberg erkent dat die stappen Trump politiek hielpen in de Verenigde Staten, maar stelt dat het belangrijkste doel — het bijeenhouden van de NAVO — daarmee bereikt werd.

Rutte’s rol als bemiddelaar, vaak aangeduid met de bijnaam ‘Trumpfluisteraar’, droeg bij aan zijn reputatie en speelde mee toen hij later werd voorgedragen als opvolger van Stoltenberg als NAVO-secretaris‑generaal.