Oud-bondskanselier Scholz verhoord over aanleg Nord Stream 2-leiding
In dit artikel:
Voormalig bondskanselier en ex-minister van Financiën Olaf Scholz is door een onderzoekscommissie van de deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren verhoord over zijn rol bij de aanleg van de omstreden Nord Stream 2-gasleiding, die in de Oostzee van Rusland naar Duitsland liep. De commissie onderzoekt vooral de periode 2018–2021, toen Scholz als minister van Financiën voortstuwend bij het project betrokken was terwijl de kritiek toenam.
Nord Stream 2, bedoeld als aanvullende pijpleiding naast Nord Stream 1, lag onder vuur omdat het Duitsland volgens tegenstanders te afhankelijk van Russisch gas zou maken en Oekraïne zou uitsluiten van transitinkomsten en geopolitieke invloed. Toen de Verenigde Staten in 2019 met sancties dreigden, staakten betrokken bedrijven de bouw en kwam het project in gevaar. Uit een gelekte brief bleek dat Scholz geprobeerd zou hebben het project te redden via een ruilvoorstel: subsidie voor Duitse terminals voor Amerikaans LNG in ruil voor afzien van Amerikaanse sancties. Scholz heeft nu toegegeven dat hij die brief mede opstelde en dat dit in overleg met andere instanties, waaronder het ministerie van Merkel, gebeurde; zijn poging mislukte toen de VS het aanbod afwees.
De deelstaatregering van SPD-politica Manuela Schwesig koos daarop voor een constructie om de bouw toch te voltooien. In samenwerking met Gazprom werd een schijnbaar milieugerichte stichting opgericht en gefinancierd — vanwege de formele status als deelstaatinstantie vielen Amerikaanse sancties weg, waardoor de pijpleiding kon worden afgebouwd. Scholz stelde tijdens het verhoor dat zijn betrokkenheid daarbij beperkt was en dat hij dit als een zaak van de deelstaat beschouwde; veel vragen bleef hij onbeantwoord houden met het argument dat interne regeringsafspraken niet openbaar gemaakt kunnen worden. Wel erkende hij dat de grote afhankelijkheid van Rusland een fout was.
Eerder werd ook oud-bondskanselier Gerhard Schröder verhoord; hij speelde een sleutelrol bij Nord Stream 1 en bekleedde later functies bij Russische energiebedrijven. Schröder verdedigde de stichtingsmethode en weigerde vaak antwoord te geven of te herinneren.
Politiek loopt de rek op: sommige SPD-figuren hebben fouten toegegeven, maar in de Bondsdag is geen meerderheid voor een breed federaal onderzoek, ondanks aandringen van Groenen en Die Linke. De deelstaatcommissie presenteert haar bevindingen volgend jaar; waarschijnlijk blijven niet alle vragen beantwoord. Notabel is dat kort voor ingebruikname Rusland Oekraïne binnenviel en Scholz toen de inbedrijfstelling stopzette; een half jaar later werden beide Nord Stream-leidingen opgeblazen.