Oud-Amsterdammers geven hun geboortestad nog maar een magere 5,6

In dit artikel:

Een enquête van het historische maandblad Ons Amsterdam onder voormalige Amsterdammers die tussen 1955 en 1999 naar Almere (389) of Purmerend (142) verhuisden, laat zien dat zij het moderne Amsterdam kritisch beoordelen: het gemiddelde rapportcijfer is een magere 5,6. In totaal vulden 678 mensen de vragenlijst in; voor de analyse werden de 531 relevante respondenten geselecteerd.

De migratie terug naar de regio hangt samen met het naoorlogse woningtekort en grootschalige stadsvernieuwing in Amsterdam. In de jaren zestig en zeventig bleek de stad miljoenen extra woningen nodig te hebben; ruimte werd gevonden in overloopgemeenten als Purmerend, Hoorn, Lelystad en later Almere. Respondenten geven aan dat de verhuizing vaak een pragmatische keuze was — vooral naar Purmerend — of een bewuste omslag richting een nieuw leven in de Flevopolder.

Er zijn duidelijke verschillen tussen Purmerend- en Almeerders. Purmerenders noemen vaker het woningtekort als vertrekreden (42 procent tegenover 29 procent bij Almeerders) en benadrukken dat Purmerend functioneerde als verlengstuk van Amsterdam: dichtbij genoeg om banden te behouden. Bewoners van Almere wijzen vaker op de nieuwigheid en mogelijkheden van de Flevopolder; hun vertrek weerspiegelde doorgaans een meer bewuste keuze voor een ander bestaan buiten de stadsdrukte. Desondanks voelt een groot deel zich nog steeds Amsterdammer: 84 procent van de Purmerenders en 77 procent van de Almeerders.

Wat men níét mist aan Amsterdam is vooral de drukte — parkeren, toeristen en congestie worden vaak genoemd — maar ook beleidszaken zoals 30 km/uur-regels en wat respondenten ervaren als een te soepel stadsbestuur. Tegelijkertijd blijven culturele voorzieningen en historische sfeer elementen die door velen worden gemist: musea, theaters, straatgeschiedenis en kleinschalige culinaire gewoonten (Albert Cuyp, een broodje kroket van Van Dobben, slagroomijs van Van der Linden) komen regelmatig terug in de antwoorden.

Onderzoeker Vitoria Vinken vat de bevindingen samen als een wisselwerking tussen nostalgie en onvrede: een diepe, blijvende band met Amsterdam (accent, humor en identiteit blijven) botst met ergernis over de veranderingen in de stad. Die dubbele emotie verklaart volgens haar mede het lauwe rapportcijfer: warme herinneringen aan het verleden liggen in tegenstelling tot teleurstelling over het heden.