Organisaties boycotten Israël zelf, omdat ze vinden dat overheid niks doet: 'Eigen verantwoordelijkheid'
In dit artikel:
AvroTros heeft aangekondigd niet te willen meedoen aan het Eurovisie Songfestival als ook Israël deelneemt. Die stap staat niet op zichzelf: meerdere particuliere organisaties laten zich steeds vaker leiden door politieke motieven en sluiten Israëlische deelnemers of samenwerkingen uit. In België leidde het uitsluiten van een Israëlische dirigent zelfs tot een politieke rel, waarbij politieke partijen en media scherp reageerden op de beslissing van een culturele organisatie.
De kern van het debat is of private instanties met dergelijke boycotmaatregelen de plek van de overheid innemen. Voorstanders zien het als een morele keuze of solidariteitsactie richting bijvoorbeeld Palestijnen; tegenstanders vinden dat culturele en sportieve platforms niet politicistisch moeten worden en dat publieke belangen — zoals internationale samenwerking en vrijheid van cultuur — geschaad raken. De Belgische affaire illustreert ook hoe snel zo’n privébesluit kan opschalen tot nationale politieke discussie.
Juridisch staan particuliere organisaties in Nederland en België relatief vrij om partners of deelnemers te selecteren, maar ze moeten binnen wettelijke kaders opereren: discriminatieverboden, contractuele verplichtingen en soms publieke subsidieregels kunnen grenzen stellen. Politiek kunnen zulke beslissingen leiden tot Kamerdebatten, reputatieschade of druk op subsidiegevers. Culturele boycots zijn bovendien onderdeel van een bredere, internationale strategie (denk aan BDS) en roepen daardoor telkens dezelfde spanningen op tussen ethiek, expressievrijheid en diplomatieke neutraliteit.
Kortom: de recente acties van AvroTros en vergelijkbare gevallen tonen een groeiende bereidheid van particuliere organisaties om politieke standpunten uit te drukken via deelname- of samenwerkingsbeperkingen. Dat is legaal mogelijk, maar heeft tastbare politieke en maatschappelijke gevolgen en zet een discussie in gang over waar de grens ligt tussen particuliere overtuiging en publieke verantwoordelijkheid.