Opstappen burgemeester na azc-conflict roept vragen op, 'democratie in het geding'

In dit artikel:

Burgemeester Erik van Merrienboer van Terneuzen trad gisteren onverwacht terug, niet omdat zijn termijn afliep of vanwege een andere baan, maar uit onvrede over een conflict rond de vestiging van een asielzoekerscentrum (azc). Van Merrienboer had zich ingezet voor het azc, maar een meerderheid in de gemeenteraad en het college keerde zich tegen de komst, waarna hij zich verraden voelde en zijn vertrek aankondigde.

Experts noemen de situatie uitzonderlijk. Hoogleraar Geerten Boogaard (Staats- en Bestuursrecht) zegt dat dit soort opstappen meestal samenhangt met het aflopen van een termijn of een nieuwe functie; hier speelt iets anders: wisselend stemgedrag binnen de raad dat volgens de burgemeester niet zonder meer “zonder last” zou zijn verlopen. Hilde Westera van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters benadrukt dat een burgemeester het bestuur moet bewaken en dat zo’n politieke breuk zwaar kan wegen.

Commissaris van de Koning Hugo de Jonge vroeg Van Merrienboer te blijven totdat de zaak opheldert. De Jonge meldt dat enkele raadsleden hebben aangegeven onder druk te zijn gezet om tegen het azc te stemmen, wat de democratische besluitvorming bedreigt. Ook lokale berichten spreken van intimidatie: sommige raadsleden voelen zich onder druk gezet en op sociale media zou een 'smoelenboek' met de tekst “Deze ratten stemden voor” zijn geplaatst.

Boogaard wijst erop dat agressie en druk op lokale politici niet zeldzaam zijn; ProDemos-cijfers laten zien dat in 2024 bijna de helft van decentrale politieke functionarissen met agressie te maken kreeg, en dat zelden aangifte volgt. Hij benadrukt dat burgemeester en griffier waakzaam moeten zijn voor signalen van beïnvloeding en, in uiterste gevallen, stemmingen ongeldig kunnen verklaren of justitie inschakelen. De Jonge heeft intussen een besloten vergadering met de gemeenteraad aangevraagd om de kwestie verder te bespreken.