Oppositie dreigt voor PVV - en Wilders zet allerlei trucs in om de partij relevant te houden
In dit artikel:
Geert Wilders moet na de kabinetscrisis waarschijnlijk de oppositiebanken in, omdat andere partijen hem openlijk uitsluiten. Om toch electorale relevantie en zetels te behouden, zet hij een mix in van dramatisering, mediatrucs en bestuurlijke voorstellen. Zijn strategie is erop gericht PVV-stemmers gemotiveerd naar de stembus te krijgen en te laten geloven dat hun stem nog steeds impact heeft.
Op 5 september in een café in Venlo herhaalde Wilders zijn campagneopening voor de verkiezingen van 29 oktober. De trouwe kern van de PVV blijft hem steunen: peilingen (Ipsos-I&O) geven de partij gemiddeld nog altijd rond de 20 procent, wat neerkomt op ongeveer dertig Kamerzetels, en nog eens 11 procent overweegt een stem op de PVV. Tegelijk is er een reëel risico: PVV-aanhangers zeggen relatief vaak dat ze mogelijk thuisblijven; ongeveer 70 procent zegt zeker te gaan stemmen, wat lager is dan bij sommige andere partijen.
Om tegenvallende opkomst en marginalisering tegen te gaan, gebruikt Wilders drie hoofdinstrumenten. Ten eerste: dramatiek en urgentie uitstoten. Hij framet de verkiezingen als een laatste mogelijkheid om Nederland te "redden", en op extreem-rechtse plekken laat hij die metafoor zelfs escaleren tot beelden van een nationale crash als kiezers niet ingrijpen. Daarmee wil hij angst omzetten in opkomst.
Ten tweede: de zichtbaarheid vergroten via geplande mediamomenten. De PVV verspreidt nieuws gefaseerd — bijvoorbeeld de kandidatenlijst in verschillende releases — en Wilders benut zijn X-account om blijvend in het nieuws te blijven. Of hij aan grote tv-debatten meedoet is nog onduidelijk, maar de partij ziet media-aandacht als essentieel.
Derde middel: tonen dat de PVV wél kan besturen door politiek-constructieve opties te suggereren. Wilders opperde plots het idee van een minderheidskabinet — een theoretische formule waarbij PVV, JA21 en BBB samen regeren en mogelijk gedoogd worden door andere partijen — om te laten zien dat samenwerking denkbaar is. Die optie stuitte echter op veel scepsis; potentiële partners noemen het onstabiel en tegenstanders spottend af.
Het dominante narratief van Wilders is dat andere partijen hem onterecht buitensluiten en verantwoordelijkheden afschuiven, maar tegelijk stelt zijn partij harde voorwaarden, vooral inzake een strikte asielagenda, waardoor samenwerking vrijwel onmogelijk blijft voor veel partijen. Paradoxaal genoeg kan die uitsluiting de PVV wel populairder maken: een deel van zijn kiezers zegt juist meer geneigd te zijn op Wilders te stemmen omdat hij wordt weggedrukt, en velen vermoeden dat andere partijen het uitsluiten na de verkiezingen niet volhouden.
Samengevat: Wilders probeert met retorische opbouw, actieve mediapresentie en bestuurlijke voorstellen zijn achterban aan zich te binden en zetels te behouden, maar loopt tegen de realiteit aan dat vrijwel niemand met de PVV wil regeren en dat de opkomst van zijn kiezers de cruciale onbekende blijft.