Opinie: 'Zet ouder worden snel op de politieke agenda'

In dit artikel:

Jet Bussemaker (voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en hoogleraar) en Ageeth Ouwehand (raadslid RVS en bestuurder bij ’s Heeren Loo) waarschuwen dat vergrijzing blijvend is en dat politieke programma’s en beleid daar onvoldoende op zijn ingericht. In 2040 zal ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking ouder dan 65 zijn; die demografische verandering vraagt volgens hen om concrete aanpassingen, niet alleen mooie voornemens in partijprogramma’s over meer verpleeghuisplaatsen of wijkzorg die vaak in regeerakkoorden niet worden waargemaakt.

Ze noemen twee grote problemen. Ten eerste een blikvernauwing: vergrijzing wordt vooral als zorgvraag behandeld en beperkt tot specifieke groepen (bijv. mensen met dementie), terwijl het de hele samenleving raakt. Ten tweede leidt die eenzijdige benadering tot tegenstrijdig beleid: de overheid wil meer mantelzorg maar ook dat mensen meer gaan werken; regels zoals de kostendelersnorm en tijdelijke financiering blokkeren innovatieve, kleinschalige initiatieven.

Hun alternatief is minder streven naar allesomvattende 'integrale' plannen, en meer inzetten op praktische samenhang. Concrete voorstellen: structurele financiering en meer speelruimte voor lokale burgerinitiatieven; multifunctioneel gebruik van gebouwen en diensten voor meerdere generaties; woningen aanpassen zodat meerdere huishoudens kunnen samenwonen; combinaties van kinderopvang en dagbesteding voor ouderen. Dergelijke maatregelen vragen volgens hen vooral politieke moed, vertrouwen en het wegnemen van beleidshindernissen, en hoeven niet per se duurder te zijn—juist vaak goedkoper en duurzamer.

Kortom: veroudering is een collectieve opgave. Als partijprogramma’s en beleid dat erkennen en ruimte bieden voor praktische, lokale oplossingen, kunnen sociale initiatieven en nieuwe woon- en zorgvormen de noodzakelijke beweging krijgen—ten gunste van ouderen en de hele samenleving.