Op zoek naar Bolle Jos: 'Alsof hij in mijn nek hijgde'

In dit artikel:

RTL-correspondent Sophie van Leeuwen beschrijft hoe zij in het afgelopen jaar in Sierra Leone werd opgepakt toen ze op zoek was naar de vermoedelijke schuilplaats van de Nederlandse topcrimineel Jos Leijdekkers, bijgenaamd Bolle Jos. Haar onderzoek voerde haar langs idyllische stranden bij resorts als The Place en Two Seasons, maar juist die kustplaatsen — Lakka, Black Johnson en Tokeh — vormen volgens haar nachtroute voor drugssmokkelaars: speedboten, vissersbootjes en zelfs onderzeeërs brengen cocaïne uit Zuid-Amerika aan land.

Ter plaatse filmde Van Leeuwen het verlaten strand en reed later Tokeh binnen, waar haar bronnen zeiden dat Leijdekkers zich schuilhield. Bij een roadblock verscheen de lokale politieleider, ze moest haar paspoort en apparatuur inleveren en werd onder escorte naar het Criminal Investigation Department (CID) in Freetown gebracht. Daar kreeg ze te horen dat ze werd verdacht van spionage; ze werd urenlang — later dagenlang — verhoord. Hoewel zij schriftelijke toestemming van het ministerie van Informatie had om te filmen, werd ze behandeld als een bedreiging voor de staatsveiligheid. Na vier dagen werden de beschuldigingen ingetrokken; haar paspoort kreeg ze terug, maar haar beelden werden in beslag genomen of gewist.

Van Leeuwen ervoer de arrestatie als intimiderend en maakte zich zorgen over de persvrijheid in Sierra Leone. Ze voelt zich gebruikt als afleider: waar zij rechtsonderzoek wilde doen, leek de autoriteit vooral vast te houden aan de bescherming van machtige, mogelijk betrokken personen. Volgens haar berichten zit Bolle Jos veilig buiten het bereik van justitie en zou hij nauwe banden hebben — onder meer een vermeende relatie met Agnes Bio, de dochter van de president — waardoor uitlevering moeilijk lijkt.

De reportage illustreert twee grotere thema’s: de rol van de West-Afrikaanse kust als doorgang voor grootschalige cocaïnehandel en de risico’s die journalisten lopen bij onderzoek naar machtige criminele netwerken, vooral in landen waar overheid en belangen mogelijk verstrengeld zijn. Van Leeuwen verliet Sierra Leone uitgeput, met het gevoel dat haar werk en materiaal waren gefnuikt en dat haar aantijgingen tegen een machtige drugsbaron weinig kans maken op gerechtelijke vervolging daar.