Op Xi's nieuwe wereldtoneel speelt het Westen maar een bijrolletje
In dit artikel:
In Beijing organiseerde Xi Jinping deze week een groot militair spektakel op de Avenue van de Langdurige Vrede, waar tanks, raketten en ander wapentuig het wereldtoneel domineerden. De parade — waarvan experts nog uitpluizen wat precies werd getoond — was meer dan een demonstratie van militaire macht: het diende als beeldspraak voor Xi’s ambitie een nieuwe wereldorde te smeden waarin het Westen terugtreedt.
Op het erepodium stonden niet alleen Xi, maar ook de Russische president Vladimir Poetin en Noord-Koreas leider Kim Jong-un, twee pariafiguren op het internationale toneel. Hun aanwezigheid onderstreepte een groeiende autoritaire coalitie en versterkte de indruk dat China uiteenlopende vormen van macht combineert: militaire dreiging, diplomatieke verleiding en economische afhankelijkheid.
Belangrijk onderdeel van Xi’s strategie is institutionele opbouw. Naast het bekende Belt and Road Initiative lanceerde hij deze week het Global Governance Initiative (GGI), een voorstel voor een internationaal bestel waarin vooral het mondiale Zuiden meer invloed krijgt en westerse dominantie wordt ingeperkt. Aanwezig waren tientallen staatshoofden, ook uit Aziatische democratieën; namen als Indonesië (president Prabowo Subianto) en pro-Chinese leiders uit landen als Slowakije en Servië tekenden aan.
De Verenigde Staten en veel Europese landen waren opvallend afwezig — een afwezige aanwezigheid die volgens Beijing bijdraagt aan de aantrekkingskracht van Xi’s boodschap van stabiliteit, multilateralisme en economische ‘win-winsamenwerking’. In Washington en Brussel leidde het evenement tot verontwaardiging en waarschuwingen: president Donald Trump reageerde scherp en sprak van een samenzwering tegen de VS, EU-buitenlandchef Kaja Kallas noemde de alliantie een directe uitdaging voor het op regels gebaseerde internationale systeem.
Een illustratief, bijna symbolisch moment was een per ongeluk openstaande microfoon waarin leiders praatten over blijvende macht: het beeld versterkte de conclusie dat Xi niet alleen op economisch gebied, maar ook via militaire en ideologische middelen een alternatief wereldbeeld wil neerzetten. Wie zich daar niet in kan vinden, lijkt volgens Beijing steeds meer een marginale rol toebedeeld te krijgen. Daarmee zet China een koers uit die het geopolitieke evenwicht ingrijpend kan veranderen.