OORLOGSHITSERIJ OP HET SPOOR: Uw trein wordt geschrapt voor NAVO-tanks! 'Democratie wordt ondergeschikt gemaakt'
In dit artikel:
Het kabinet heeft recent besloten militaire treinen voortaan voorrang te geven boven gewone intercity’s en goederenvervoer in Nederland. Initiatiefnemer is demissionair VVD-staatssecretaris Thierry Aartsen; de maatregel moet ruimte scheppen voor flink meer militair transport — van amfibische schepen tot tanks — die vanaf Nederlandse havens (onder meer Vlissingen en Eemshaven) per spoor via Duitsland naar de oostflank van Europa worden gebracht in het kader van NAVO-logistiek.
De regering motiveert de wijziging met een “toegenomen dreiging” en de wens sneller en betrouwbaarder militair materieel te kunnen verplaatsen. Aartsen zegt dat de huidige prioritering van civiel spoorverkeer niet meer past bij die nieuwe realiteit en pleit voor aanpassingen aan een spoornetwerk dat al tot de drukste van de wereld behoort. Momenteel rijden militaire treinen vooral ’s nachts en wordt er nog “gepast en gemeten”; volgens de staatssecretaris moet dat straks vaker ten koste gaan van reguliere ritten.
De aankondiging stuit op felle kritiek. Opinieschrijvers en publieke figuren, onder wie filosofe Martijntje Smits, waarschuwen dat het besluit een omkering van middelen en doelen betekent: defensie behoort de democratische vrijheden van burgers te beschermen, niet deze vrijheden op te offeren bij afwezigheid van daadwerkelijke oorlogsvoering of een noodtoestand. Kritici noemen de maatregel een stap richting verdere militarisering van de samenleving en wijzen op het precedentgevaar: als het spoor wijkt voor tanks, wat kan er later nog worden opgeofferd?
Praktische bezwaren worden ook genoemd. Reizigers en het bedrijfsleven financieren spoorinfrastructuur via belastingen en kaartprijzen; nu dreigen regelmatig gestrande of geschrapte verbindingen omdat militaire transporten voorgaan. ProRail waarschuwt al voor capaciteitsproblemen op een druk netwerk. Verder wordt opgemerkt dat regels en bureaucratie die anders burgers en bedrijven binden — vergunningen, vrachtpapieren — bij militair vervoer als hinderlijk worden ervaren en makkelijker opzijgeschoven lijken te worden om logistiek te versnellen. Aartsen haalde het voorbeeld aan dat het soms een maand duurt om een tank van Rotterdam naar Oekraïne te krijgen vanwege administratieve obstakels.
De oorspronkelijke tekst is sterk opiniegericht en bevat ook oproepen tot verzet en financiële steun voor kritische media en actiegroepen tegen de zogenoemde “oorlogshitserij”. Samenvattend: het debat spitst zich toe op de vraag of nationale infrastructuur en burgerlijke belangen permanent moeten wijken voor NAVO-logistiek in vredestijd, en welke risico’s dat draagt voor democratische waarden en dagelijkse mobiliteit.