Oorlog Oekraïne leidt tot klimaatschade: zware tanks en omgeleide vluchten

In dit artikel:

Een nieuw rapport van het Initiative on GHG Accounting of War concludeert dat de drie jaar durende oorlog in Oekraïne al circa 237 miljoen ton CO2 heeft veroorzaakt — meer dan de jaarlijkse uitstoot van Nederland en België samen. De grootste bron van die extra emissies is het ‘gemechaniseerde oorlog’-karakter, aldus hoofdonderzoeker Lennard de Klerk: massale inzet van tanks en gevechtsvliegtuigen en de vernietiging van materieel verbruiken enorme hoeveelheden brandstof en produceren veel CO2.

Aanvallen op energie-infrastructuur leveren bovendien niet alleen CO2 op maar soms ook andere zeer sterke broeikasgassen, zoals zwavelhexafluoride (SF6), dat tot ongeveer 24.000 keer sterker bijdraagt aan opwarming dan CO2. Indirecte effecten spelen ook een grote rol: sinds de invasie zijn natuurbranden sterk toegenomen — in 2024 verbrandde in Oekraïne naar schatting twintig keer meer natuur dan het gemiddelde over 2006–2021 — en luchtruimbeperkingen dwingen commerciële vliegtuigen tot omwegen. Een vlucht van Amsterdam naar Tokio legde vóór de oorlog circa 9.742 km af; nu bijna 12.000 km, wat het kerosinegebruik en daarmee de emissies verhoogt.

Het rapport waarschuwt dat een aanzienlijk deel van de CO2-uitstoot nog moet plaatsvinden tijdens grootschalige wederopbouw: cement- en betonproductie zijn bijzonder koolstofintensief, en veel wederopbouw kan pas na het conflict beginnen. De Klerk vergelijkt de situatie met Gaza en stelt dat die oorlog minder directe emissies oplevert door kleinere schaal en beperkte inzet van zwaar materieel, maar dat de uiteindelijke uitstoot van herstelwerkzaamheden in beide regio’s kan oplopen.

Een lichtpunt is dat de oorlog volgens De Klerk de energietransitie in Oekraïne heeft versneld: investeringen in wind- en zonne-energie namen toe, deels omdat gedistribueerde systemen moeilijker uit te schakelen zijn. Het remt de totale klimaatimpact op korte termijn echter nog niet significant.