NU+ | Ook Oekraïners kijken weg van de oorlog: 'Ze willen wat anders zien'
In dit artikel:
Nu het conflict zijn vierde jaar ingaat, verschuift de Oekraïense nieuwsagenda: veel media en kijkers zoeken afleiding van constante oorlogsverslaggeving, terwijl leden van de pers en onafhankelijke makers juist proberen de strijd zichtbaar te houden. Oorlogsjournalist Hans Jaap Melissen signaleert die tweedeling: sommige outlets verbreden hun aanbod, anderen zetten in op blijvende documentatie.
Bij Kyiv TV bijvoorbeeld heeft presentatrice Turchin de programmering aangepast nadat kijkers vroegen om meer afwisseling. In plaats van alleen frontnieuws verschijnen nu meer cultuur- en lifestyle-items; medewerkers wonen niet langer noodgedwongen op de redactie zoals tijdens de eerste angstige weken na de Russische invasie in februari 2022. Turchin benadrukt dat continue aandacht voor de oorlog mentaal schadelijk kan zijn, maar voelt tegelijkertijd de noodzaak om krachtig te blijven mobiliseren voor de overwinning.
Tegelijk blijven fotografen en documentairemakers de oorlog registreren. AP-fotograaf Evgeniy Maloletka, bekend van de bekroonde foto van een zwangere vrouw op een brancard bij een gebombardeerd ziekenhuis in Mariupol (World Press Photo 2023), zegt dat het steeds moeilijker wordt om beelden te maken die hetzelfde effect hebben als in het begin. Veiligheidsrisico’s zijn toegenomen — drones en technologie beperken de bewegingsvrijheid aan de frontlinies — en langdurige oorlogsdaden verzwakken de publieke gevoeligheid voor schokkende foto’s.
Onafhankelijke filmmaker Nikola But investeert eigen geld in documentaires om internationaal aandacht te houden en een tegenwicht te bieden aan goed georganiseerde Russische propaganda. Zijn film 1 percent of war, over mensen aan de frontlinie die moeten evacueren, reisde langs Europese festivals, maar buiten Oekraïne nam de belangstelling af naarmate de afstand groeide. Toch vindt But het essentieel dat er blijvende visuele verslagen bestaan: ze leggen historische feiten vast en kunnen druk op politici helpen opbouwen.
Op straat in Kyiv bevestigen inwoners het beeld van afnemende mediabetrokkenheid: sommigen volgen het nieuws minder om hun geestelijke gezondheid te beschermen en proberen gewoon “in het nu” te leven. Analogen met Syrië tonen dat langdurige conflicten op den duur minder nieuwswaarde krijgen, terwijl Oekraïense makers blijven aandringen dat internationale aandacht en documentatie cruciaal blijven—niet alleen voor begrip, maar ook om politieke actie en verantwoording mogelijk te houden.