Ook de Eerste Kamer heeft haast met de asielwetten, en dat is best ongebruikelijk

In dit artikel:

Asielminister David van Weel heeft het wetsvoorstel dat illegaal verblijf strafbaar stelt aangepast: de eerdere toevoeging die ook hulp aan mensen zonder papieren strafbaar zou maken, is geschrapt. De kernmaatregel — het strafbaar stellen van verblijf zonder geldige papieren zelf — blijft echter overeind. Van Weel zegt hiermee tegemoet te komen aan een meerderheid in de Tweede Kamer en hoopt steun te krijgen in de Eerste Kamer, waar met name het CDA een cruciale rol speelt.

Dinsdag reisden artsen, schoonmakers, asieladvocaten en andere organisaties naar het Eerste Kamergebouw om senatoren te waarschuwen dat de twee door de Tweede Kamer aangenomen asielwetten onmenselijke gevolgen kunnen hebben. Zij vrezen dat strafbaarstelling ongedocumenteerden afschrikt hulp te zoeken, waardoor pijn en potentieel ongeneeslijke ziekten ongedetecteerd blijven. Dokters van de Wereld, dat met een spreekkamer op wielen ongedocumenteerden in Amsterdam behandelt, werd opgevoerd als voorbeeld van wie door de maatregel geraakt zou kunnen worden.

In de Eerste Kamer klinken zowel bezorgdheid als politieke terughoudendheid. BBB-senator Arie Griffioen erkent de argumenten van de hulpverleners en ziet het schrappen van de strafbaarheid van hulp als een belangrijke verbetering, maar wil niet vooruitlopen op de uiteindelijke stemming. SP-senator Rik Janssen benadrukt dat de Kamer zich niet moet laten haasten en wijst erop dat de Tweede Kamer het PVV-amendement over strafbaarstelling heeft geaccepteerd zonder advies van onder meer de Raad van State of de Raad voor de Rechtspraak. Hij noemt het een herhaling van een oude discussie; een soortgelijk voorstel uit 2013 haalde destijds ook niet de eindstreep.

Van Weel wil de procedure versnellen: een verkorte consultatieperiode van twee weken (normaal vier), waarna de Raad van State de wet moet beoordelen; hij mikt op stemming in de Tweede Kamer voor het reces begin oktober. Naast juridische zorgpunten speelt er politiek motief: de VVD wil op dit gevoelige thema daadkracht tonen in aanloop naar de verkiezingen. Critici waarschuwen dat ook als de strafmaatregel in feite alleen een kleine groep betreft en pas volgt na een mislukte terugkeerprocedure, de symbolische impact groot is en een rem zet op medische en juridische hulp voor ongedocumenteerden.