Ook aangepast plan voor strafbaar stellen illegaliteit zorgt voor twijfels bij RvS
In dit artikel:
De Raad van State heeft geoordeeld dat het demissionaire kabinet verder werk moet leveren aan het amendement dat illegaliteit strafbaar wil stellen. Hoewel minister David van Weel (Asiel) deze zomer een aanpassing (een novelle) indiende om te verduidelijken dat hulp aan mensen zonder verblijfsrecht niet beboet of vervolgd moet worden, laat het plan volgens de RvS nog te veel juridische onduidelijkheden en inconsistenties.
Achtergrond: kort voor de zomer nam de Tweede Kamer met een krappe meerderheid een extra bepaling op in één van de twee asielnoodwetten, waardoor illegaliteit strafbaar zou worden. Diverse partijen realiseerden zich later dat dat ook alle vormen van hulp aan illegaal in Nederland verblijvende mensen strafbaar kon maken. Van Weel stelde daarop de novelle op en legde die voor advies voor aan betrokkenen en de Raad van State. Die gaf maandag zijn oordeel.
Belangrijkste punten uit het advies:
- Van Weel maakte weliswaar duidelijk dat de regering niet wil dat alle hulp strafbaar wordt, maar het Wetboek van Strafrecht kent geen juridische uitsluitingsgrond die dat vastlegt. Daardoor blijft onduidelijk welke hulpvrijstellingen gelden.
- Illegaliteit is al in bepaalde gevallen strafbaar (bijvoorbeeld bij opgelegde inreisverboden). Hoe die bestaande strafbaarstelling zich verhoudt tot de aangepaste wet is onvoldoende uitgewerkt.
- De voorbereiding van de strafbaarstellingsmaatregel is volgens de RvS slordig verlopen: niet alle relevante belangen zijn meegewogen en om advies werd pas gevraagd nadat de Kamer al had ingestemd. Dit patroon merkte de RvS al eerder in de zomer op.
- Praktische uitvoeringsvragen, zoals waar mogelijk extra gedetineerden moeten worden ondergebracht, zijn onvoldoende beantwoord. Gevangenissen zitten nu al bijna vol en geven aan tot 2030 geen capaciteit te hebben.
De RvS stelt dat de strafbaarstelling beter als afzonderlijk wetsvoorstel behandeld had moeten worden, met volledige consultatie en advisering. Het kabinet koos er echter voor de bepaling snel via de asielnoodmaatregelenwet door het parlement te krijgen, mede om nog vóór de verkiezingen voortgang te boeken. De onaangepaste asielwet ligt al in de Eerste Kamer; de Tweede Kamer moet nog stemmen over Van Weels wijziging. Met de kanttekeningen van de Raad van State is het onzeker of die aanpassing een Kamermeerderheid zal vinden — en daarmee of de asielnoodmaatregelenwet in de Eerste Kamer kansrijk blijft.