Onze hersenen doen niet aan polderen of democratie

In dit artikel:

Ons lichaam is grotendeels symmetrisch en dat geldt ook voor de hersenen: zowel de grote hersenen (cortex) als het cerebellum bestaan uit een linker- en rechterhelft. Elke hemisfeer kan veel taken zelfstandig uitvoeren en doet dat vaak net even anders. Om verwarring te voorkomen werken de twee helften intensief samen via een dikke verbindingsbaan, de hersenbalk (corpus callosum). Voor bepaalde functies — zoals taal, logisch redeneren en ruimtelijk inzicht — treedt er geen samenwerking maar hiërarchie op: de dominante hemisfeer onderdrukt de andere.

Een hardnekkig misverstand is dat schizofrenie betekent dat iemand twee aparte persoonlijkheden heeft of dat de hersenhelften onafhankelijk “meningen” vormen. De term schizofrenie komt via het Latijn uit oude ideeën over het middenrif; ook de uitleg van de psychiater Eugen Bleuler over een splitsing van mentale functies klopt niet met wat we nu weten. Schizofrenie gaat meestal gepaard met psychotische symptomen zoals hallucinaties en wanen en met verminderde motivatie — het is geen gespleten persoonlijkheid.

Een klein aantal mensen (enkele honderden wereldwijd) heeft daadwerkelijk losse hersenhelften doordat de hersenbalk chirurgisch is doorgesneden als behandeling tegen ernstige epilepsie, vooral in de jaren zestig. Onderzoekers als Sperry toonden met experimenten aan dat zulke patiënten informatie vaak gescheiden verwerken: elk visueel veld kan een andere indruk opslaan en de sprekende linkerhersenhelft rapporteert andere waarnemingen dan de rechterhersenhelft die via de linkerhand reageert. In het dagelijkse leven leidt dit meestal niet tot grote problemen, doordat de hersenbalk bij de meeste mensen een geïntegreerd, coherent bewustzijn mogelijk maakt — en u dus gewoon één stembiljet krijgt.