Ontslagen en opleidingen weg op universiteiten: 'Boosheid, verdriet en berusting'
In dit artikel:
Sinds de bezuinigingsronde op hoger onderwijs en wetenschap, die vorig jaar mei werd aangekondigd en deze lente concreet werd gemaakt met een korting van een half miljard euro, snijden Nederlandse universiteiten fors. Uit een rondgang van de NOS blijkt dat meerdere instellingen medewerkers hebben ontslagen, tijdelijke contracten niet zijn verlengd en dat opleidingen en afdelingen verdwijnen.
Wie en waar: ontslagen zijn aangekondigd of doorgevoerd aan onder meer Universiteit Utrecht, Universiteit Twente, Erasmus Universiteit Rotterdam, Wageningen University en de Vrije Universiteit Amsterdam. Bij de faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Universiteit Twente alleen al gingen het afgelopen halfjaar ongeveer vijftig medewerkers weg. Ook verdwijnen onderwijsaanbod en afdelingen: aan de Universiteit Utrecht worden zes bacheloropleidingen met lage instroom geschrapt (zoals Duits, Frans en Religiewetenschappen), de VU overweegt Aardwetenschappen op te heffen, de Radboud Universiteit denkt na over het beëindigen van de Honours Academy en Twente sluit het University College — deels door lage instroom, deels om financiële redenen.
Wat en waarom: de kortingen betekenen dat universiteiten de komende jaren tientallen miljoenen euro’s minder te besteden hebben. Daarnaast ligt er een wetsvoorstel om minder buitenlandse studenten toe te laten, wat extra rijksinkomsten wegneemt. De nationale maatregel om starters- en stimuleringsbeurzen voor onderzoekers te schrappen vergroot ook de bezorgdheid over toenemende werkdruk bij onderzoekers, melden universiteiten in Amsterdam, Rotterdam, Groningen en Tilburg.
Hoe universiteiten reageren: veel instellingen proberen het onderwijs en onderzoek zoveel mogelijk te sparen en snijden in ondersteunende diensten en huisvesting. Voorbeelden zijn 80–100 banen bij de bestuursdienst van de Universiteit Utrecht, 20 miljoen euro aan bedrijfsvoeringsbesparingen bij de UvA, eerder sloop- en vastgoedmaatregelen bij de Erasmus Universiteit en aanpassingen in het lange-termijn huisvestingsplan aan Twente.
Gevolgen en visie: betrokkenen uiten verdriet en boosheid over wegvallende vakgroepen en onderzoekscapaciteit. Sommigen wijzen erop dat investeringen in wetenschap economische meerwaarde opleveren — zo ontstaan veel startups vanuit universiteiten als Twente. De Universiteiten van Nederland waarschuwen dat Nederland verder verwijderd raakt van het Europese streefdoel om 3% van het bbp in onderwijs en onderzoek te investeren; voor de bezuinigingen lag Nederland op ongeveer 2,2%. Men hoopt dat een nieuw kabinet het tij keert, omdat meerdere verkiezingsprogramma’s opnieuw investeren in wetenschap beloven.