Ontevredenheid Nederlander stijgt: „Mensen vinden dat politici te veel met zichzelf bezig zijn"
In dit artikel:
Bijna 60 procent van de Nederlanders is ontevreden over de politiek, blijkt uit het meest recente Continu Onderzoek Burgerperspectieven van het SCP (metingen afgelopen voorjaar en zomer). Sinds 2008 volgt het instituut periodiek de stemming in het land; waar in de nazomer van 2024 nog 49 procent politiek Den Haag een onvoldoende gaf, is dat aandeel nu opgelopen naar ongeveer 60 procent. Respondenten noemen politiek, wonen, de manier van samenleven, migratie en inkomen als de grootste zorgen.
SCP-onderzoeker Josje den Ridder verklaart dat veel mensen politici zien als te veel met zichzelf bezig, waardoor problemen niet worden opgelost. Vooral politieke onenigheid en kabinetsvallen leiden tot dips in vertrouwen: “Als er veel ruzie is in de politiek is er veel instabiliteit. En kiezers houden niet van politiek gedoe.” Tegelijkertijd blijft het vertrouwen in de democratie zelf relatief hoog: zo’n 70 procent zegt vertrouwen te hebben in democratische instituties. Dat vertrouwen varieert sterk tussen kiezersgroepen; PVV-stemmers maken zich zorgen over het uitsluiten van de grootste partij, terwijl kiezers van partijen als D66 en Volt kritisch zijn op het kabinet maar toch vertrouwen in de democratie behouden.
Naast politieke onvrede signaleren Nederlanders verslechtering op economisch, cultureel en moreel vlak — onder anderen verhuftering en verharding in de samenleving. Een belangrijke oorzaak van democratische onvrede is het gevoel dat stemmen weinig effect heeft en dat politiek problemen niet oplost; dat kan de opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen beïnvloeden. Historisch gezien trokken zulke gevoelens eerder kiezers naar nieuwe of populistische partijen (voorheen LPF, nu onder meer PVV en BBB).
Ondanks de zorgen noemt 74 procent ook positieve aspecten: men ervaart Nederland als rijk, welvarend en relatief vreedzaam. De onderzoekers concluderen dat de stemming richting de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober somber is, vooral vanwege onzekerheid over hoe grote kwesties als migratie en mondiale spanningen aangepakt moeten worden.