Ontbossing kost levensjaren, en de EU koerst af op tandeloze wet
In dit artikel:
Bosbranden worden niet alleen zwaarder door klimaatverandering, ze worden ook bewust aangestoken om landbouw- en houtplantages te creëren — en bedrijven proberen de wetgeving daarnaar te ondermijnen, betoogt Danielle van Oijen van Milieudefensie.
Wat er gebeurt: satellietbeelden laten zien dat tegenwoordig twee keer zoveel bos verbrandt als twintig jaar geleden; in 2024 brandde al een gebied ter grootte van Griekenland. In Europa waren de branden deze zomer extreem, met onder meer in Frankrijk een brand van ruim 16.000 hectare. Maar veel branden zijn geen loutere natuurfenomenen: in Frankrijk lijkt brandstichting waarschijnlijk, en in landen als Indonesië worden regenwouden systematisch in de fik gezet om plaats te maken voor palmolie- en acaciaplantages. WALHI, een grote Indonesische milieuorganisatie, documenteert datzelfde patroon en meldt dat bedrijven vaak ongestraft blijven branden, met dodelijke gevolgen voor lokale gemeenschappen, schoolverzuim door smog, en verlies van levensjaren.
Wie profiteert: handel in grondstoffen en eindproducten verbindt deze verwoesting met Europese consumenten. Viscose voor goedkope mode, palmolie in supermarktproducten en investeringen van Europese pensioenfondsen en banken maken de uitbreidingen van plantages mogelijk — de ontbossing zit zo letterlijk in onze kleren, ons eten en onze pensioenen.
Politieke strijd: de EU werkt aan een nieuwe Bossenwet die de import van producten gekoppeld aan ontbossing moet verbieden. Volgens Van Oijen proberen bedrijven die wet te verzwakken via lobby en parlementaire amenders. Een motie van juli in het Europees Parlement zou sommige landen, inclusief de EU zelf, als ‘no risk’ kunnen bestempelen, waardoor controles wegvallen en de deur opengaat voor het witwassen van illegaal gekapt hout. De Europese Commissie overweegt Indonesië als ‘standard risk’ te classificeren, waarmee het aan strengere controles zou ontsnappen — een beslissing die volgens de auteur politiek gemotiveerd lijkt aangezien landen met grote illegale ontbossing niet automatisch als hoog risico worden aangemerkt.
Actie en oproep: midden in de zomervakantie startte de Commissie een publieke consultatie over de voorstellen; reacties zijn mogelijk tot 10 september via HandsOffNature.eu. Van Oijen roept burgers en beleidsmakers op de Bossenwet te beschermen en te voorkomen dat Europese consumptie en investeringen blijven bijdragen aan branden en ontbossing elders.