Hoge brandstofprijs komt los van lage olieprijs: 'Zijn als tarwe en brood'
In dit artikel:
De olieprijs is sinds februari met bijna 20 dollar per vat gedaald (Brent van ~80 naar ~60 dollar), maar de benzineprijzen aan Nederlandse pompen zijn vrijwel onveranderd en liggen rond €2,17 per liter. Dat lijkt een vreemde scheiding tussen olie- en brandstofmarkt, maar onderzoekers en marktkenners zeggen dat meerdere factoren de koppeling de afgelopen maanden hebben verbroken.
Wie en waar: energie-econoom Hans van Cleef (EqoLibrium) en marktanalist Paul van Selms (UnitedConsumers) geven uitleg over de situatie in Nederland en de internationale locaties die invloed hebben op de brandstofvoorziening. Wanneer: de afwijking speelt vooral in de afgelopen drie maanden, nadat de olieprijs vanaf februari flink zakte.
Wat en waarom:
- Voorraad- en raffinageproblemen: terwijl ruwe olie ruim beschikbaar is, ontstaan knelpunten bij het raffineren tot benzine. Schade aan Russische raffinaderijen door Oekraïense bombardementen en verschuivingen door sancties verminderen de verwerkende capaciteit, waardoor beschikbaarheid van geraffineerde producten onder druk staat.
- Inflatie en kosten: wereldwijde inflatie verhoogt ook de productiekosten van raffinaderijen en logistiek. Dat drukt op marges en houdt tarieven hoger dan de dalende olieprijs zou doen verwachten.
- Geopolitiek en hamstergedrag: politieke spanningen (bijvoorbeeld rond Venezuela) en toenemende onrust stimuleren handelaren en landen tot hamsteren, wat prijzen opdrijft ondanks lagere oliekoersen.
- Overheidsmaatregelen: fiscale beleidskeuzes spelen mee. De accijns op benzine stijgt per januari met 5,5 cent per liter en Den Haag plant verdere verhogingen om elektrisch rijden te bevorderen. Belastingcomponenten vormen al een groot deel van de pompprijs, waardoor dalingen in de grondstofprijs deels worden gecompenseerd.
- Detailhandel en kortingen: tankstations concurreren heftig met kortingen (vooral bij onbemande of buiten de snelweg gelegen stations en via tankpassen). Die kortingen verlagen de prijs voor sommige consumenten, maar worden door olieconcerns in hun marges verrekend, wat de algemene prijsbasis niet sterk naar beneden haalt.
Wat betekent dit voor consumenten: hoewel internationale olie goedkoper is, vertaalt dat zich niet automatisch naar lagere pompprijzen. Consumenten kunnen wèl profiteren van locatiekeuze en tankkortingen, maar structurele verlagingen blijven onwaarschijnlijk zolang raffinagecapaciteit beperkt is, geopolitieke risico’s bestaan en belastingen hoger worden.