Ongemakkelijk bezoek van nieuwe Poolse president aan Berlijn
In dit artikel:
De Poolse president Nawrocki is vandaag met militaire eer in Berlijn ontvangen, maar de gebruikelijke ruimte voor kritische persvragen ontbrak — journalisten kregen geen gelegenheid om vragen te stellen over het hoofdonderwerp van het bezoek. Nawrocki, een historicus en verbonden aan de conservatieve PiS, heeft opnieuw een forse eis naar voren gebracht: 1,3 biljoen euro herstelbetalingen van Duitsland voor de door nazi-Duitsland veroorzaakte schade in de Tweede Wereldoorlog. Die claim is niet nieuw en door Duitse regeringen eerder afgewezen, maar het moment van hernieuwde aandrang vergroot de gevoeligheid.
De ontvangst speelt zich af tegen een achtergrond van geopolitieke heroriëntatie: sinds bondskanselier Friedrich Merz in mei aantrad zoekt Duitsland nauwere banden met Frankrijk en Polen om Europese defensie te versterken, vooral nu de steun van de VS minder voorspelbaar lijkt. Tegelijk zijn de bilaterale verhoudingen moeizaam doordat Nawrocki tijdens de campagne kritiek spuide op premier Donald Tusk en met nationalistische retoriek scoorde. Ondanks zijn grotendeels ceremoniële rol gebruikt de president zijn vetorecht al om militaire steun van Polen aan Oekraïne te blokkeren, wat extra wrijving geeft.
Duitsland reageert geïrriteerd op de reparatie-eis en verwijst naar eerdere internationale afspraken uit de jaren 50 en 90; die positie heeft ook president Steinmeier herhaald. Historici zijn het daar niet per se unaniem mee eens, waardoor de discussie complex blijft. Aan de grens ontstaat daarnaast ruzie over migratiebeleid: Berlijn voert strenger controles en terugsturingen uit, iets wat PiS aan Duitsland verwijt omdat Polen de EU-buitengrens bewaakt en belemmerde migranten terugziet stromen.
De noodzaak van samenwerking werd recent benadrukt toen Russische aanvalsdrones het Poolse luchtruim binnendrongen en uit voorzorg neergeschoten werden; Duitsland leverde Patriot-systemen en breidde de luchtsteun uit door extra gevechtsvliegtuigen in Rostock te plaatsen en steun te verlengen tot het einde van het jaar. Merz’ woordvoerder benadrukte na het gesprek dat de gezamenlijke verdediging van de NAVO-oostflank “de hoogste prioriteit” heeft. Over de herstelbetalingen maakte de gezamenlijke verklaring niets bekend.